४३.(लघुकथा) क्षणिक रमझम

(लघुकथा)
क्षणिक रमझम

सरण राई

महामानव देखिने सपना !
ऊ आफूलाई महामानव देखाउन भनाउन अनेक नाटक हावभाउ गर्थ्याे र गरिरहेछ । तर वास्तविकता उसैलाई थाहा थियाे र छ ।
तीव्र गतिले उकालाे चढ्यो , चढ्दै छ । सर्वाेच्च टाकुरा पुग्याे, सर्वशक्तिमान भयाे, भएकाे छ । तर वास्तविकता उसैलाई थाहा थियाे र छ ।
उसले हिरा माेती सुनकाे उरुङ थुपार्याे र थुपार्दै छ ।
तर वास्तविकता ...ऊ कुण्ठा र हीनताग्रस्त मात्र नभएर इर्ष्यालु विषालु भई रातदिन जलिरहनुभन्दा सुपर बाेसका लागि आफू बिकेर, भिजिलान्टे ग्याङ तयार पारेर,आफै आफ्नाे बखान गर्दै बिग बाेस भएजस्ताे देखिएकाे थियाे । सुपरले उसलाई माथि पुराएकाे थियाे । बिक्ने बिकेकाे बेचिने वा किनिएकाले कही कतै देश र देशवासीकाे हित गर्छ वा गर्न सक्छ ? किनिएकाे मुला केकाे बिग बाेस ?
बिकेकाे मान्छे ! पाेल खाेलिए पछि तीव्र गतिले खाडलमा खस्न थाल्दा उरुङ सम्पत्ति, भिजिलान्टे र नाटक हाउभाउ केही काम नलाग्ने रहेछ । बिकाउ मान्छे केकाे मान्छे ?
फाेहाेरी राजन‌ीति-- चुत्थाे पात्र , चुत्थाे अभिनय, चुत्थाे पटकथा ! चुत्थाे नाटक- फुस्सा ! काम नलाग्ने क्षणिक रमझम !!
🔴
२०७७ वैशाख २१, लकडाउन
🔥☯️🔥

🔥सृजना राई, दुर्गा  राई , सायन राई,सरण राई, लाेकराज राई, शैलेश राई, सप्तलछि राई, काैसीला राई, साञ्जिना राई(काखमा), सामना राई, लक्ष्मी राई, सच्चेन्द्र राई (काखमा) र सृजनसरण राई

४२.(लघुकथा) रकम निकासा

(लघुकथा)
रकम  निकासा

सरण राई

  बाढीपहिरो र भूकम्पपीडितका लागि करोडौं रकम  निकासाको खबरले  मन्त्री, कर्मचारी र राजनैतिक कार्यकर्ताहरूभित्र उत्साहको अभूतपूर्व सञ्चार हुन्छ ।
मन्त्रीले बाढीपहिरो र भूकम्पपीडित क्षेत्रमा हेलिकेप्टरमा चढेर गरिने भ्रमण योजना बनाउन आदेश दिन्छन् । भ्रमणमा जाँदा पाइने स्वागत सम्मान त एकातिर छदैछ त्यो भन्दा गतिलो कुरा पहिला पहिलाजस्तै राम्रै रकम कुम्ल्याउने कल्पनामा उनी मुस्कुराउँछन् ।
कर्मचारीहरू पनि पहिला पहिलाजस्तै बाढीपहिरो र भूकम्पपीडित क्षेत्रमा ‘योे यो वा त्यो त्यो आदि’ विविध कामहरूमा खर्च भएको नक्कली फायल तयार गरेर कति कुम्ल्याउन सकिएला भन्ने कल्पना गरेर मुस्कुराउँछन् ।
राजनैतिक कार्यकर्ताहरू पनि उत्साहका साथ पहिला पहिलाजस्तै बाढिपहिरो र भूकम्पपीडित क्षेत्रमा स्वयंसेवक भएर जान तँछाडमछाड गर्न थाल्छन् । पहिला पहिलाजस्तै सरकारी रकम  निकासाको  कति प्रतिशत  रकम आफ्ना कार्यकर्ताहरूलाई बाड्ने हुन् ? कार्यकर्ताहरू त्यो सित्तै पाइने रकमको कल्पना गरेर मुस्कुराउँछन् ।
अब नेताहरू त यस्ता पुनित कार्यमा पछि पर्ने कुरै हुँदैन । साना नेताले ठूला नेतालाई र ठूला नेताले शक्तिशाली नेतासँग रकम बाँडफाडमा सहयोगी हुन सक्रियता देखाउन थाल्छन् ।
बाढीपहिरो र भूकम्पपीडितहरूका  लागि करोडौं रकम  निकासाको खबरले मन्त्री, कर्मचारी र राजनैतिक कार्यकर्ताहरू बीच उत्साहको जस्तोसुकै लहर उत्पन्न गरे पनि बाढीपहिरो र भूकम्पपीडितहरू बीच त्योे खबरले  कुनै उत्साह उत्पन्न गरेको छैन । किनकि उनीहरूलाई राम्ररी थाहा भइसकेको छ कि सरकार जनताको लागि होइन, कुम्ल्याउनका लागि मात्र हो । यस्ता रकमहरू सरकारमा रहेकाहरूले  सित्तै आफूले खान र सित्तै आफ्ना भिजिलान्तेहरूलाई खुवाउन निकासा गर्छन् भन्ने सर्वत्र जगजाहेर भइसकेकोले उनीहरू सरकारी सहयोगको आशा गर्दैनन् ।

२०७३ साउन १४ ,धरान

४१.(लघुकथा) समकालिन बचाइ

(लघुकथा)
समकालिन बचाइ

सरण राई

सम्झना त रहेछ जीवन । म अहिले क्याम्पसमा पढाउदाका समकालीन प्राध्यापकहरूलाई सम्झिरहेछु । सम्झदाँ त्याे बितेकाे दिनहरूले मभित्र सजीव संवेग सञ्चार गरिरहेछ । उर्जा रमणिय !
"त्याे प्राध्यापकले जस्ताे घटिया स्तरकाे १८ वटा टेक्स्ट बुक म लेख्तिनँ । एउटै लेख्छु , खदिलाे ओरिजिनल लेख्छु । म्याटरियल जम्मा गर्दै छु ।" भनिरहन्थे उनी ।
अचानक एक बिहान सुन्छु अब ती प्राध्पापक रहेनन् । उनले भनेकाे ओरिजिनल पुस्तक निस्केन । थकथकि लाग्छ मलाई केही दिन बाँचेकाे भए पुस्तक लेख्थे कि !
'नहुनु मामा भन्दा कानाे मामा जाती' भनेझैँ अर्का प्राध्यापकले घटिया स्तरकै भए पनि १८ वटा लेखे, छपाए । त्यही पुस्तक पढेर कैयाै बिध्यार्थीले परीक्षा पास गरे ।
ती प्राध्यापक अहिले कहाँ छन् हाेला ? चालीस वर्ष ! चानचुन समय हाेइन । उनी जस्तै म पनि सुगा भई सकेकाे थिएँ । एउटै कुरा दाेहाेर्याएर पढाउदा पढाउदा ... शिक्षा प्रणाली नै त्यस्ताे थियाे । खासै अहिले पनि व्यवस्था परिवर्तन भएकाे भनिए पनि प्रणालीगत के परिवर्तन भएकाे छ र ?
आ , 'आग्राकाे कुरा गर्दागर्दै गाग्रा'मा पाे कुरा पुगेछ । घटिया र असल के ? घटिया नै भए पनि नेपाली सरल भाषाकाे पुस्तककाे त्यतिबेलाकाे तात्कालिन आवश्यकता थियाे ।
सधै त के र काे रहन्छ र ? न म न अहिले बाँचिरहेका मान्छेहरू । आज म छु । भाेलि नहुन सक्छु वा हुन्नँ । त्यहि भएर तात्कालिन परिवेशकै लागि केही नगर्नु भन्दा केही गर्नु नै आवधिक समकालिन बचाइ हाे कि !

🔴
२०७७ व‌ैशाख २४, लकडाउन

http://chhinaamakhu.blogspot.com/

४०.(लघुकथा) सफा धरती

(लघुकथा)
सफा धरती


सरण राई

शैशवकाल -जीवनकाे सुनाैला अवधि ! २ कक्षामा पढ्ने हामी फुच्चे केटाकेटीहरू पाठशाला नजिक रहेकाे धर्मशालामा रमिते भएर जान्थ्याे ।
जे देखिन्छ नयाँ ! धर्मशालामा नयाँ किसिम किसिमका मान्छेहरू आउथे जान्थे । किसिम किसिमका खाना पकाउथे , खान्थे, जान्थे । ती सब हाम्रा लागि उत्सुकता र नयाँ जानकारीकाे विषय हुन्थ्याे ।
एकजना साधु जाेगी आए । रायाे सागकाे मुठ्ठा निकालेर बडाे जतनसाथ चक्कुले मसिना गरि काटे । काटिसके पछि माडे माडे र निचाेरे । हरियाे रस फालेर पकाए । उभेर रमिता हेरिरहेका हामीलाई फुच्चे ठानेर हाेला धर्मशालामा बस्नेहरूले खासै ध्यान दिँदैन थिए । तर दुरदुर्गम कुनाकाे गाउँ ... त्यतिबेला कहाँ माेबाइल, रेडियाे, टेलिभिजन कम्प्युटर सिनेमा हुनु । ती अनेक यात्रीहरूका क्रियाकलाप नै चाख मानेर सिनेमाजस्तै रमाइलाे मानिमानी हेर्ने गर्थ्याे हामी अबाेध केटाकेटीहरू ।
एक बेलुकि एउटा यात्री परिवारसहित त्याे धर्मशालामा बास बस्न आएकाे थियाे । त्याे धर्मशालाकाे चित्र अझै मेराे मनमष्तिस्कमा सजीव भएर बसेकाे छ । एउटा मात्र फराकिलाे काेठा भएकाे तीनतिर भित्ता र एकापट्टी पूरा ह्वाङ्गै खुल्ला भएकाे झिँगटिले छाएकाे सानाे घर । त्याे यात्री फाेहाेर धर्मशालाकाे छेउकुना सबै सफा गरिरहेकाे थियाे । उसलाई परिवारले पनि सघाइरहेका थिए ।
भाेलि बिहान हामी पुग्दा त्याे यात्री र परिवार आफ्नाे मालताल सामान बाँधेर हिड्न तयार थिए । हिँड्नु भन्दा अगाडि तिनीहरूले पाटी धर्मशालाकाे छेउकुना सबै सफा गरिरहेका थिए ।
हामी मध्ये पाँचमा पढ्ने चामेले साेधिहाल्याे- 'किन सफा गर्दै हुनुहुन्छ ? तपाईँहरू त गइहाल्नु हुन्छ ।'
'हाे । हामी बस्दैनाैँ, गइहाल्छाै । याे पाटी पराेपकारका लागि बनाइएकाे हो । हामी गए पनि यहाँ बास बस्न आउने काेही हुन्छन् नै । उनीहरूकै लागि याे सफा गर्दै छाेँ । हामी हिजाे आउँदा याे फाेहाेर थियाे । अगाडि बस्नेले सफा गरेर गएकाे भए हामी थाकेका यात्री कति खुशी हुने थियाैँ । याे पाटीप्रति हामी नतमस्तक छाैँ। नतमस्तक यसकारण कि यसले हाम्राे अमूल्य जीवनकाे एक रात हामीलाई रमाइलाे बास दिएकाे छ । याे परिवारसँगकाे याे बास हाम्राे जीवनकाे अत्यन्त महत्वपूर्ण रात हाे ।' यात्रीले भनेकाे थियाे ।
त्यतिबेला त सानासाना केटाकेटी हामीले के बुझ्नु र !
अहिले पाे बुझ्दै छु । जाेगीले सागकाे रस निचाेरेर फालेकाे त्याे बेमाैसमकाे सागकाे तीताेपन फालेकाे रहेछ । फेरि जाेगीका लागि तागत आवश्यक पनि थिएन कि ! त्याे यात्रीकाे भनाइ 'मानिसका जीवनका हर दिन हर रात हर पल हर क्षण महत्त्वपूर्ण हुन्छ र ती पलहरूमा आफूलाई आस्रय दिने या जीवन गुजार्न सहयाेग दिनेहरूप्रति कृतज्ञ हुनु पर्छ । आफूले उपयाेग गरिसकेपछि कालान्तरमा अरूका लागि बस्तुहरू वा सुन्दर जगत राम्राे अवस्थामा नै छाेड्नु पर्छ ।'
पुर्खाहरूले छाडेका रमणिय धरती याे पुस्ताले जताभावी दुरूपयाेग गरेकाेले 'सावधान सचेत गराउन' प्रकृतिले 'काेराेना काेविद १९'काे वार्निङ सम्पूर्ण मानव समुदायलाइ दिइरहेकाे छ । 'आफू बाँचेर र अरूलाई पनि बचाएर' / 'सचेत सावधान भएर' / 'प्रकृतिलाई पनि स्वाभाविक प्राकृतिक अवस्थामा रहन दिएर' भावी पुस्तालाइ 'सफा धरती' हस्तान्तरण गर्ने दायित्त्व याे पुस्ताकाे भएकाे छ !
🔴
२०७७ वैशाख २५, लकडाउन
🔥☯️🔥

३९.(लघुकथा ) सही बाटाे

(लघुकथा)
सही बाटाे

सरण राई

''हामी सर्वकालिक बिजेता बन्न हिँडिरहेका थियाैँ र छाैँ । हामीभन्दा बलियाे सिंह बाघ भालु हात्ती जस्ता जानवरहरूलाई जित्याैँ र सखाप पार्याैँ । प्रकृतिकाे रहस्य खाेज्ने र प्रकृतिलाई परास्त गरेर दिग्विजयकाे दुन्दुभि बजाउन निरन्तर युध्दमा हिँडिरहेका छाैँ ।''
''तपाईँकाे छायावादी कुरा ... बुझ्नै नसकिने ...।''
''पूरा भनिसकेपछि बुझिन्छ ।''
''अँ, उसाेभए पूरा भन्नुहाेस् ।''
''गुफा जङ्गली युगमा सबै जानवरहरू जितेर कृषि औध्धाेगिक र याे वर्तमान युगमा आइपुगेका हामी सर्वशक्तिमान, सर्वज्ञ र सर्वबिजेता भएकाे भ्रममा रहेकाे तथ्य याे काेराेना काेविद १९ ले पाँच महिनाकाे छाेटाे अवधिमा नै पुष्टि गरेकाे छ । हामीसित पृथ्वी सैयाैपल्ट ध्वस्त पार्ने आणविक हतियार क्षेप्यास्र छन् तर याे भाइरससँग लड्ने कुनै साधन छैन । गलत उन्नति, गलत प्रगति ! गलत बाटाेकाे अवलम्बन ! मिठ्या अहङ्कार मानव जातिकाे ।
हामीले हाम्राे विवेक बुध्दि तागत वर्कत गलत कार्यमा केन्द्रित गरेकाे तथ्य अहिले पुष्टि भइरहेछ । नेतृत्व गलत नेतालाई सुम्पेकाले गलत बाटाेमा हिँडाएछन् । पूर्व उज्यालाेतर्फ लाग्नुपर्नेमा पश्चिम अँध्याराेतर्फ लागेकाे थाहा पाउदा पनि नेतृत्व अझै सजग नहुँनाले सर्वसाधारण आम मान्छे जाग्ने बेला आएकाे सन्देश काेराेनाले दिइरहेछ ।
बाटाे बिराएका मानव जातिले बाटाे बदलिएन भने सम्पूर्ण मानव संहार हुन सक्ने सन्देश काेराेनाले दिइरहेछ ।
गलत राजनीति- गलत बाटाे !
उन्मत्त सन्की नेता र नेतृत्व युध्दउन्मादि हुन नदिन, सर्वजनहिताय नयाँ दर्शन सिध्दान्त विचार आचार साधा जीवन पध्दति अनुशरण गर्न, असल मानिसकाे नेतृत्वमा असल राजनीति आरम्भ गर्न र गलत बाटाेबाट फनक्कै फर्केर नयाँ विश्व भाइचाराकाे नयाँ बाटाेमा लाग्न, प्रकृतिलाई स्वाभाविक प्राकृतिक अवस्थामा रहन दिन (सावधानीस्वरूप) अनमाेल सन्देश काेराेनाले दिइरहेछ ।
यी कुराहरू अन्धसमर्थक विवेकहीन पिछलग्गुहरूबाट सम्भव हुँदैन । सबै सर्वसाधारण आमान्छेहरूकाे एकता सक्रियताले मात्र याे सम्भव छ ।
सही बाटाेतर्फ युगलाई फर्काउनका लागि युगसापेक्ष सन्देश काेराेनाले दिइरहेछ ।''
🔴
२०७७ वैशाख २६ , लकडाउन


🔥☯️🔥

🔥☯️🔥शैलेश राई , सृजनसरण राई ,सरण राई , लक्ष्मी राई , सायन राई  ,  पिता मछिन्द्रबहादुर  राई   एवं आमा  शिवमाया राई

३८.(लघुकथा) एकताले भूमि जाेगायाे

.
(लघुकथा)
एकताले भूमि जाेगायाे

सरण राई

एउटा गरिब थियाे । थुप्रै छाेराछाेरीहरू थिए । मुस्किलले हुर्कायाे अनेक सास्ती खेपेर । छाेराछाेरी हुर्केपछि सुखकाे दिन आउला भन्ने आमा बाबुकाे आशा थियाे ।

छिमेकिले बुध्दिहीन एउटा छाेरालाई भड्काएर पारिवारीक एकता नष्ट गरी दियाे । त्यसले आमाकाे गहना खाेसेर छिमेकीलाई दियाे । आमाकाे बेइज्जत गर्याे । घरबारी बुझाउने सर्तमा परिवारघात गर्याे । पितालाई हटाएर आफू घरकाे हर्ता कर्ता भयाे । भनाैँ छिमेकीकाे हातमा बेचिएर ऊ घरमुली भयाे ।

बुध्दिहीन त्याे बिकेका छाेरालाई टुङ्गाेमा नल्याए उठीबास निश्चित देखेर अरू सन्तानहरू एकजुट भए । कडा मिहिनेत गरे । छिमेकीकाे लहैलहैमा नलागी एकताबद्ध भई छिमेकिकाे थिचाेमिचाे र अन्याय विरुध्द एकजुट भई लडे ।

बिकेकाे वा बिक्नेलाई परिवारले पनि बहिस्कार गर्नु पर्छ भन्ने पाठ सिके । बिकेकाे बाहेक अरुहरूका पारिवारीक एकता कायम भयाे ।

छिमेकीकाे उनीहरूलाई उठीबास गराएर उनीहरूकाे भुमि खाने षड्यन्त्र बिफल बनाए । अनि आफ्नाे पुर्खाैली भूमि जाेगाए ।

🔴
२०७७ वैशाख ३०, लकडाउन

🔥🌹🔥

३७.(लघुकथा) बढुवा

(लघुकथा)
बढुवा
सरण राई

“तिमीजस्तो कामचोरलाई कारवाही गर्ने विषयमा मैले सोचिसकेको छु । तिमीलाई...।”
फोनको घण्टि बज्छ । रिसीभरमा नारी स्वर सुनिन्छ । हाकिमको रौद्र रूप कोमल हुन्छ । म लामो निस्वास छोड्छु । मनमनै फोनलाई धन्यवाद दिन्छु ।
“ए तिमीले मेरो घर देखेका छौ ?” हाकिम सोध्छन् ।
“देखेको छु, सर ।”
“अफिसको गाडी लगेर मेरो घर जाऊ । हाकिमनीले अराएको काम गर्नु ।”
अफिसको गाडी लगेर म हाकिमको घर  पुग्छु । हाकिमनीहरूको बनभोजको सामानहरू किनमेल गर्नु पर्ने रहेछ । किनमेल सकेपछि म पिजडाको सुगा फूर्र उडेझैँ आफ्नो घरतर्फ लाग्छु ।
हाकिमनीले कार्यालयमा हाकिमको जासुसी गर्ने थप काम मलाईँ दिन्छिन् । म दुवैको बिश्वासी हुन्छु । कार्यालयमा भन्दा हाकिमको घरको काममा मेरो धेर समय बित्न थालेको हुन्छ ।
हाकिमले मेरो बढुवा गर्ने सिफारीस गरेका छन् । कैैयौं सालसम्म थाहा नभएको बढुवाको गुहय कुरा बल्ल मलाईँ थाहा भएको छ र बढुवा हुने कुरामा म ढुक्क छु ।

२०५०

३६.(लघुकथा) एक थान ज्यान

(लघुकथा)
एक थान ज्यान

सरण राई

मुलुक सिङ्गाे एकथान । छिमेकीले चिथाेर्न थालेकाे बेला पनि सरकार छ भन्ने अनुभूति नभएर उनीहरू जुर्मुराएर उठ्छन् ।
ज्यान सिङ्गाे एक थान । काेराेना काेविद १९काे चिन्ताले थिलथिलाे अधमराे भएकाे बेला पनि ऊ र राष्ट्रवादिहरू राष्ट्रघाती भाइरस विरूध्द लड्दै छन् ।
दिर्घकालिन युध्द सुरु भइसकेकाे छ । याे भावी पुस्ताका लागि सिङ्गाे देश बचाउने अनिवार्य लडाई हाे ।
ऊ आफ्नो एकथान सिङ्गाे ज्यान देशलाई अर्पण गर्न तयार छ । ऊजस्तै सबै देशभक्त तयार छन् ।
प्रतीक्षारत छ बिगुल कहिले बज्ला ?
देश नरहे देशवासी कसरी रहला ?
देशलाई अर्पण गरीने फूल -- एक थान ज्यान ! प्राण ! ऊ लगायत सबैले यसरी साेच्न थालेका छन् ।
एक थान ज्यान-- कहिले ज्यामी मजदुर कहिले किसान ! अब देशका लागि सिपाही !
🔴
२०७७ जेठ १, लकडाउन
🔥🌹🔥

***

 

३३.(लघु कथा ) इतिहास नदोहोरियोस्

(लघु कथा ) इतिहास नदोहोरियोस्

सन्जोग नेपाली

'मेरो पक्षमा शक्तिशाली छिमेकी मुलुक छ | मलाई सरकारमा त्यसैले पुर्यायो र टिकाइरहने छ |'उसलाई लागेको थियो | त्यहि भरोसामा तानासाही साशन चलाई रहेको थियो | तानासाहिको जनताले विरोध गर्दै आन्दोलन गर्न थाले | जनताको आन्दोलन पुलिसले दबाउन नसके पछी उसले सेना परिचालन गर्यो | विदेशी आक्रमणबाट देशको रक्षा गर्ने सेना जनता विरुध्द लड्न पर्दा निराश र हतोत्साहित भयो | केही दिन पछी चुप लागेर बस्यो |
जनताको बिद्रोह झन्झन् व्यापक भएर डडेलोझैँ देशव्यापी भयो |
त्यो बिद्रोह दबाउन उसले आफुले प्रभु मानेको छिमेकी देशको सेना निम्त्यायो | विदेशी सेना आयो | 'अब विदेशी सेनाले जनता तह लगाएर मेरो सिंहाशन जोगाइ दिन्छ ' भन्ने सोचेर खुसि भैरहेको बेला विदेशी सेना बिना अनुमति उसको दरबारभित्र प्रवेश गरेर ड्याङ ड्याङ गोली हान्न थाल्यो | उसका अङ्गरक्षकहरु ढले | प्रधानमन्त्री ढल्यो , मन्त्रीहरु ढले | निधारमा ताकेर उसलाई गोली हाने | 'एेया पनि भन्न नपाई ऊ खुत्रुक्क मर्यो |
यसरि जनतालाई बैरी सम्झने र विदेशी सेना निम्त्याउने राजाको अन्तको इतिहास लेखियो |

'नयाँ राजाहरु जन्मिएको मेरो देशमा चाहीँ यस्तो इतिहास नदोहोरियोस् ', भन्दै कथावाचाकले कथा समाप्त गर्यो | तर कथा सुन्नेहरुमध्ये एकजनाले सोधी हाल्यो ' राजा र मन्त्रीहरु मारीए पछी विदेशीले देश कब्जा गर्यो ?'
'अँ ..हँ गर्न सकेन | कब्जा गर्न खोजेको थियो तर जनता ,सेना प्रहरी सबै मिलेर ति विदेशी सेना लखेटेर देशको रक्षा गरे |'

२०७२ भदौ ८ मंगलबार

३२,(लघु कथा) पचास वर्ष पछिको दन्त्यकथा

(लघु कथा) पचास वर्ष पछिको दन्त्यकथा

सन्जोग नेपाली

"उहिले नै नेपाल भन्ने देशमा जनताले १९ दिन आन्दोलन गरेर राजा हटाए | राजालाई हटाएपछि संबिधानसभा बनाए | सर्वसम्मत  संबिधान नबने पछी मन परि भयो | सत्ता र सरकारको लागि हानाथाप भयो |देशमा अराजकता भयो | नेताहरु मुखले चाहिं सिध्दान्त, आदर्शका राम्रा कुरा गर्थे तर व्यवहारमा चाहीं बेइमान , लोभी र पापी थिए | तिनीहरु बाहिर बाहिर चाहीँ  बाझे जस्तो गर्थे तर भित्र भित्र चाहीं मिलेर राष्ट्रिय दिकुती खान्थे |

नेताहरुले देशको सम्पति हडपेर धनि भए तर मुलुक र जनता दरिद्र हुदै गए |
नेताहरुको कर्तुत जनताले थाहा पाए | नेताहरुको चालामालाबाट जनता आजित भए र ति सबै फटाहा नेताहरुलाई रुखमा झुण्डाएर फासी दिए |करिब दस हजारको हाराहारीमा नेताहरुलाई झुन्डाइएको थियो | देश नेताविहिन भयो | नेताको खोजि हुन् थाल्यो | तर नेता हुनका लागि सबैभन्दा पहिला इमान्दार र कर्तेव्यनिष्ट हुनुपर्ने सर्त राखियो | त्यतिबेलादेखी नेताहरुले बेइमानी गरे भने नेपालमा नेतालाई झुन्डाउने परम्परा नै बस्यो |"

कथा सुनाइ सकेपछी कथावाचकले अन्तमा यति कुरा थप्यो _ "आज पनि कुनै नेताले

बेइमानी गरेको थाहा पाउनासाथ तेस्लाई झुन्डाईन्छ र मुलुकले राम्रो विकास गरेको छ|"

३१.(लघु कथा) भुताहा घर

(लघु कथा) भुताहा घर

सन्जोग नेपाली

दुर्गम गाउँबाट आएका बिद्यार्थीहरू त्यो ठूलो घरमा भाडामा बसेका छन् । उनीहरूले बस्न पाउनुमा पनि उनीहरूकै जिल्लाको गुन्डा नेताको ठूलो हात छ ।
‘फेरि बिजुलिको लाइन काटियो । टेलिफोन त उहिल्यै काटिएको हो । अब कसरी बस्ने होला ?'
‘भाडा तिरेका छैनौ र?’ अर्को दिद्यार्थी सोध्छ ।
‘तिरिसकेको नि । त्यो भाडा गुन्डा दिद्यार्थी नेताले पच पारे । गुन्डा नेताको राजनैतिक खेवा सुकेकोले यस्तै मसिनो रकमले काम चलाईरहेको छ । ऊ भाडावाल बिद्यार्थीहरूबाट जम्मा भएको रकमले बिजुलि, पानी, टेलिफोन आदिको महशुल केही तिर्दैन ।’ निन्याउरो मुख लगाउँदै अर्को बिद्यार्थी भन्छ ।
‘जे होस् हामी बसेको यो घर ऐतिहासिक हो । यो एक समयको सर्वशक्तिशाली दलको केन्द्रीय कार्यालय थियो । यहाँ प्रधानमन्त्री, मन्त्री, सांसद र दलका कार्यकर्ताहरूको ठूलो चहलपहल हुन्थ्यो । राष्ट्रपति र विदेशी कुटनीतिज्ञहरू पनि यहाँ आउँथे । तर आफ्नो दायित्व पूरा नगरी निहीत स्वार्थमा लिप्त भएपछि प्रधानमन्त्री, मन्त्री भएका नेताहरू भ्रष्टाचार र राष्ट्रघातको मुद्धा हारेर जेल परेका छन् । अरु केही विदेश भागेका छन् । कार्यकर्ताहरूले दल छाडेका छन् । संविधान नबनाउने, शान्ति प्रक्रिया पूरा नगर्ने र मुलुकलाई लुटेर खोक्रो पार्ने एडनानथेराजस्ता नक्कली दलहरू विघटनको अवस्थामा पुगेका छन् र अब ती दलहरू इतिहासको गर्भमा बिलाउने निश्चित छ । ती पाखण्डि र भ्रष्ट दलहरूको कार्यालय भवनहरू खण्डहरमा परिणत हुन लागेका छन् । यीनै थोत्रा घरहरू हामी बिद्यार्थीहरूले सस्तो भाडा तिरेर उपभोग गरिरहेका छौँ । हाम्रो अहोभाग्य।।। ती भ्रष्ट, स्वार्थी, लोभिपापीहरूले बनाएका घरहरू हामीलाई काम लागिरहेका छन् । तर अब केही बर्षपछि मानिसै बस्न नहुने अवस्था भएपछि यी घरहरू ‘भुताहा घर’ हुनेछन् ।’
त्यो बिद्यार्थीको भन्ने तरिका सुरूचिपुर्ण र ब्यङ्गात्मक भएकाले सुन्नेहरू सबै गलल्ल हाँस्छन् ।

२०६९।६।१५

३०.(लघुकथा) विजयाेत्सव

(लघुकथा)
विजयाेत्सव

सरण राई

बिहान उज्यालाे भएन ?
रातमै निद्राले छाेडेपछि र निधाउने काेसिस गर्दा पनि निद्रा लागेन भने छट्पटीदै आफैलाई साेध्ने साेधाइ ।
काेराेना काेविद१९ बाट कहिले छुटकारा पाइन्छ ? आफूलाई सर्वशक्तिमान सम्झने मानिसहरू साेधिरहेछन् । विश्व हाहाकार गरिरहेछ । काेराेनाकाे संत्रास !
वर्तमानले अँध्याराे शंका सबैकाे मनमा उब्जाएकाे छ ।
स्वास्थ विज्ञानकाे धरातल एउटा भाइरसले जगैसम्म हल्लाउँदै विकासकाे खिल्ली उडाएकाे छ ।
छिमेकी मित्र राष्ट्रहरू के काे मित्र हुनु नि । राष्ट्रवादी सरकार ! देश जाेगाउला भन्ने विश्वासमा तुसारापात हुँदै छ । काेराेनाबाट जाेगाउला कि भनेकाे त यस्ताे संकटमा पनि नाटक रच्न तल्लिन छ ।
राष्ट्रिय अन्तर्राष्ट्रिय वर्तमान अवस्था, छिमेकीहरू हामीलाई सक्ने खेलमा निर्लिप्त हुँदा पनि निरीह अनुभूति ! गद्दारहरू भुक्दै छन् ।
देह र देश जाेगाउने दाेहाेराे अभिभारा काँधमाथि आएकाे छ ।
सब जागा भएर याे दायित्व पूरा गरीरहेका छन् । बिकेका र बिक्नेहरूलाई झुन्डाउन थालिएकाे छ । देश खाेक्राे पार्ने यीनीहरूकाे अन्तसँगै देश अखण्ड बिजेता हुँदै छ ।
चारैतिर झलमल्ल प्रसन्नताकाे किरण फैलिएकाे छ ।
सब सचेत !
देशभित्रका दुष्टहरु र देशबाहिरका दुस्मनहरू पराजित भएका छन् । काेराेना काेविद १९ समाप्त भएकाे छ ।
सबैकाे सचेत एकता र गाैरवपूर्ण वीरताले देश र सबैकाे देह जाेगिएकाेमा अपूर्व भव्य विजयाेत्सव !


🔴
२०७७ जेठ ४,लकडाउन
https://chhinaamakhu.blogspot.com/
🔥🌹🔥

२९.(लघुकथा) वास्तविकता

(लघुकथा)
वास्तविकता

सरण राई

"सांसदलाई देश बेच्ने अधिकार छ‌ैन। राष्ट्रघाती बिकेकाहरू देश बेच्ने सन्धी पास गराउन बल गरिरहेका छन् ।"
"विदेशीकाे पैसा खाएका छन् । बिकेका मुलाहरू !"
"बिकेका बाेकाहरू ! काटिने बेला आयाे । देशभक्त युवाहरूकाे लाम उठिसकेकाे छ । देशका लागि मार्न मर्न लड्न तयार भएर युध्दमा उत्रिसकेका छन् ।"
"खै कता छन् ? "
"देश विदेश विश्वभर फैलिएर रहेका देशभक्तहरू एकतावध्द भएका छन् ।"
"बिकेका र बिक्नेहरूले देश खाेक्राे पारेर विदेशीकाे दलाल बन्नेहरू काटिन थालिने छन् । तिनीहरूलाई नमासी शत्रु देशसँग युध्द जित्न सकिँदैन । देशभित्र यस्ता राष्ट्रघाती मास्ने आन्तरिक युध्दमा जित प्राप्त भएपछि शत्रु देशसँगकाे युध्दमा बिजय निश्चित हुन्छ ।"
"राष्ट्रघातीहरूले सन्धी गरेर देश बुझाए भने नि..."
"तिनीहरूलाई याे अधिकार छैन । याे मान्य हुँदैन । यस्ता शत्रुहरूकाे इशारामा चल्ने बिक्ने राष्ट्रघातीहरू देशभक्तहरूद्वारा काटिने मारिने छन् । तीनीहरू काटिए मारिए पछि मात्र राष्ट्रिय एकता बलियाे भई शत्रुसँग लड्न सकिने छ ।"
...
युध्दकाे पहिलाे चरण- देशभित्र राष्ट्रघाती सफाया हुने छ ।
त्यसपछि मात्र शत्रु देशसँग युध्द!
युध्द वास्तविकता हाे ।
शिर झुकाएर बाँच्न गाेर्खालीले जानेकाे छैन । सब नेपालीकाे एकताले शत्रु पराजित हुन्छ ।
सत्यकाे जित वास्तविकता हाे ।

🔴
२०७७ जेठ ५, लकडाउन

🔥🌹🔥लक्ष्मी राई

२८.(लघुकथा) रङ

(लघुकथा)

रङ

सरण राई

छेपाराेले भन्दा छिटाे रङ फेर्ने जात मान्छे ! मान्छे हाेइन छिटाे छिटाे रङ फेर्ने कुमान्छे ऊ !
रङ फेरेर बाेली सुरिलाे बनाएर विश्वासघात र धाेका दिनु अनि आफ्नो स्वार्थ पुरा गर्नु उसकाे निकृष्ट खुबि !
विश्वासघात र धाेका पाएकाहरू रूँदा हाँस्ने अट्टहास गर्ने ऊ !
सबैले उसलाई चिने । सबैलाई धाेका दिएकाले उसका काेही हितैषी भएन ।
ठूलै संकट आइलागेकाे र उसकाे आसन धरमर भएकाे थाहा पाएर ऊ रङ फेर्छ-- राताे, हरियाे, पहेलाे ! सबै सङ मिसिदा कुरूप कालाे देखिन्छ ।
रङ फेराइले काम नगरे पछि रूप फेर्छ । रूप फेर्न खप्पिस ऊ बाघकाे छाला ओड्छ । बाघजस्तै कराउँछ ।
बाघकाे छाला ओढेर दुनिया तर्साउन खाेज्छ । तानासाह बन्न खाेज्छ ।
बाघकाे छाला ओढेकाे उसलाई सिध्द्याउने उपयुक्त समय ! बाघ भनेर गाेली हानेकाे भन्ने !
विश्वासघात र धाेका पाएकाहरूले उसलाई गाेली हान्छन् ।
बाघकाे छाला ओडेकाे स्याल खुत्रुक्कै !

🔴
२०७७ जेठ ६, लकडाउन

🔥🌹🔥






🔴नाति सच्चेन्द्र, काैसिलाराई बुहारी, सृजना, छाेराहरू सृजनसरण राई, सायन राई, शैलेश राई, आमा शिवमाया राई, नाति शुभेन्द्रराई , सरण राई, सामना राई, लक्ष्मीराई र साञ्जिना राई 

२७.(लघुकथा) जन निर्णय

(लघुकथा)
जन निर्णय


सरण राई

''दुष्ट राष्ट्रघाती चाेरफटाहाकाे पछि लाग्दा मुलबाटाे छुट्याे !''-- एउटा आवाज ।.
''फटाहाकाे पछि लाग्दा फटाहा नै भइने भाे ! चाेरकाे पछि लाग्दा चाेरै भइने भाे ! राष्ट्रघाती काे पछि लाग्दा राष्ट्रघाती नै भइने भाे !'' --अर्को आवाज ।
....

जनतामा पलाएकाे चेत !
भडखालाेमा जाकिनु अगावै चाेर फटाहा राष्ट्रघातीकाे संगत छाड्ने चेत पलाउनु वर्तमान अवस्थाकाे महान उपलब्धी !
....

''काेराेनाबाट आफू बाँचाैँ र अरूलाई पनि बचाऊँ भनेझैँ दुष्ट राष्ट्रघाती चाेर फटाहाबाट आफू बाँचाै र देशलाई पनि बचाऊँ ! '' --सामुहिक आवाज ।
....

याे चेतसँगै देशभक्तहरू एकजुट हुन्छन् !
....

''आन्तरिक युध्द-- दुष्ट राष्ट्रघाती चाेर फटाहा उन्मुलन !
शक्तिसाली मुलुक निर्माण ! देशकाे मुलबाटाे !'' --सामुहिक जनआवाज र जन निर्णय !


🔴
२०७७ जेठ ७, लकडाउन
🔥🌹🔥

🔴सरण राई , सायन राई, सुबिधा गुरुङ, शैलेश राई,अन्जाना राई,...., सृजनसरण राई, सामना राई, बिजयालक्ष्मी राई गुरुङ, सच्चेन्द्र राई, शिवमाया राई, शुभेन्द्र  राई र साञ्जिना राई

२६ .(लघु कथा) यस्ती थिई भनेर सम्झनुपर्ला !

(लघुकथा)
यस्ती थिई भनेर सम्झनुपर्ला !
सरण राई

यस्ती थिई भनेर सम्झनुपर्ला ! 'तलतल' कथामा ताराले छाेरालाई भनेकी वाक्य हाे याे । पढ्नु लेख्नु सामाजिक सञ्जालमा भुलिनु लकडाउन अर्थात काेराेना काेविद १९बाट आफू बाँच्नु र अरूलाई पनि बचाउनु-- दैनिकी भएकाे छ ।
२०१९सालतिरकाे एस. एल. सी. काे पाठ्यपुस्तक 'नेपाली गद्ध-सङ्ग्रह' (पहिलाे भाग)का अमर कथाहरू पचपन्न वर्षपछि पढ्दा म १६वर्षे बिध्दार्थी हुन पुगेकाे आनन्दाभूति हुँदा गद् गद् हुन्छु ।
'त्याे फेरि फर्कला ?' कति पटक पढियाे फरक फरक उमेर, अवस्था र परिवेशमा । बिध्दार्थी हुँदा । शिक्षक हुँदा ।अवकाशप्राप्त वृध्दावस्था हुँदा । अविवाहित हुँदा । विवाहित दाम्पत्य सुखभाेग गरीरहँदा । एकल जीवन भाेगिरहँदा । वाह्य प्रभाव एकै स्तरकाे रहे पनि आन्तरिक भने कति फरक !
सानीजस्तै जीवनभरकाे गन्तव्य बिलाएपछि बाँकि के रहन्छ र ...
परिबन्द र नासाे भावावेग मथ्थर भएपछि मात्र पढ्ने साेच बनाएकाे छु । शुभेच्छा,भविष्य निर्माण , हराएकाे सारी, निद्रा आएन, कहाँ आएँ , दिल्लीकाे सुर्मावाला, दाेषी काे ? जीवनले भाेगिसकेजस्ताे लाग्छ . दिल्लीकाे सुर्मावालाले ठगेझै गन्तव्य पुग्ने बेला कतै म नराम्ररी ठगिएकाे छु कि ! कि सबैकाे बचाइ यस्तै हुन्छ ?
'तलतल' अब । बाँच्ने भाेग्ने 'तलतल' बढ्दाबढ्दै बचाइ तुरिँदाे रहेछ । यस्ती थिई भनेर सम्झनुपर्ला ! शब्दहरूमा के छ ? नसम्झाैँ भन्दा नि यस्ती थिई भनेर सम्झना आइरहन्छ ! बिर्सियाैँ भने सम्झने अर्थाेक के नै बाँकि रहला र ! सम्झनु भनेकाे छाडेर जानेकाे लागि नभएर बसिरहेकाकाे उजाड मरूभूमिमा बाँच्नका लागि निर्माण गरिने सुन्दर भर्चुवल मनाेलाेक रहेछ ।
मेराे शेखपछि मलाई सम्झने काेही हाेलान् ? नभएकाे 'म'लाई सम्झे पनि बिर्से पनि नभएकाे 'म'लाई बेअर्थकाे कुरा ! यस्ती थिई भनेर सम्झनु
विविध चरणहरू जीवनका...
त्याे फेरि फर्कला ?
यस्ती थिई भनेर सम्झनुपर्ला !
नासाे हाे याे कसैकाे उसैलाई सुम्पन पाइएला... असम्भव । जुन बितेर गइसक्याे !
दाेहाेर्याई तेहाेर्याई चाैहर्याई पढेकाे कथाहरूले बुझाएकाे बेअर्थ ! बेकारकाे तुजुक !
तब हाे के जीवन ?! हाे के जीवनका कथाहरू !?
🔴
२०७७जेठ ८, लकडाउन
https://chhinaamakhu.blogspot.com/2016/03/blog-post_17.html
🔥🌹🔥

🔥🌹🔥शैलेश राई,अन्जाना राई,सायन राई,काैसीला राई, सृजन राई, सृजना राई, सरण राई,सच्चेन्द्र राई, आमा शिवमाया राई, लक्ष्मी राई, शुभेन्द्र राई र साञ्जिना

२५.(लघु कथा) निर्णायक विश्लेषण

(लघुकथा)
निर्णायक विश्लेषण

सरण राई

''....भाेगाइले मानिसलाइ परिपक्व बनाएझैँ व्यवहार र भाेगाइले साहित्य, राजनिती र सबै क्षेत्रमा परिपक्वता ल्याउँछ ।

भ्रामक राजनीतिकाे अन्त काेराेनाले गर्दै छ । गलत विकासकाे बाटाे सर्वनासकाे बाटाे हाे भन्ने सन्देश दिइरहेकाे छ । विश्व भाइचाराले मात्र मानव सुरक्षित हुन सक्छ ।

फाेहाेरी राजनीतिले निम्त्याएकाे असमानता, हस्तक्षेप,बिक्ने र बिकाउ राजनिती काम लाग्दैन भन्ने बाेधले राजनितीमा परिपक्वता आउँदै छ ।

देशकाे रक्षा राजनितीकाे पहिलाे कर्तव्य । काेराेनाजस्ता राेग भाेकबाट जनताकाे सुरक्षा राजनितीकाे अर्को कर्तव्य । अतिक्रमणबाट राष्ट्रिय एकता सुढृढ भएकाे छ । नक्सा प्रकाशनले बाटाे बिराएकाहरू राष्ट्रिय एकताकाे मुलप्रवाहमा आएका छन् ।''

उनकाे विश्लेषण सुनेर देशभक्तहरूमा अपूर्व उत्साह र देश रक्षाका लागि जाेस पैदा हुन्छ ।
''याे विश्लेषण कहिलेसम्म टिक्छ ?'' - एउटा साेधाइ !

''राजनीतिले सहि बाटाे लिइरहेकाे छ छैन भनेर जाँच्न सक्ने परिपक्वता समस्या र संकटले सिकाएकाे छ । स्वतन्त्र परिपक्व राजनीति !''

''याे नयाँ राजनैतिक माेडमा देशभक्तहरू सदैव सजग रहन्छन् !'' - निर्णायक विश्लेषण !

छलफल देश विदेश सबैतिर हुन थाल्नु विजयकाे निश्चितता हाे ।

🔴
२०७७ जेठ ९, लकडाउन

🔥🌹🔥

🔥🌹🔥गणेश रसिक, सरण राई , नाेवलकिशाेर  राई र राम वानिया

२४.( लघुकथा) छाया

=-n3'syf_

       5fof

;/0f /fO{

DfnfO{ b'O{ sIffdf k9\bf ufFpsf] :s'n aGb ePsf]n] k9\gsf] nflu dfjnL k'¥ofO{of] .

DffjnL afh]sf] 7"nf] kl/jf/ . afh]sf] tLg kTgLaf6 y'k|} 5f]/f, 5f]/L, a'xf/L, gfltgfltgfx¿ . d Pshgf ylkFbf vfz} km/s kb}{gYof] .

;a}n] dnfO{ Kof/f] uy]{ . t/ sfG5L af]h'sf] s/s/ s/fpg] afgL, ;a}nfO{ sfd c¥ofpg' / sfd lrQa'‰bf] ePg eGb} s/fpg] :jefj b]Vbf d]/f] afn x[bodf ltgLk|lt 3[0ff knfPsf] lyof] . Tolta]nf d}n] To:tf] ss{zf gf/Ll;t ljjfx gug]{ afn c7f]6 klg u/]sf] lyPF .

Nff7] ePkl5 d]/f] klg ljjfx eof] . kTgL tL dfjnL af]h'h:t} k/L . s] ug]{ < kTgLsf] cfrf/ Jojxf/ ;'wfg]{ e/dUb'/ sf]l;; u/]F . t/ ltgsf] cfr/0fdf s'g} kl/jt{g ePg . kfl/jf/Ls hLjg 6'6\g glbg ;Demf}tfsf] hLjg cjnDag ug{ yfn]F .

5f]/f a'xf/Lx¿ t ltgL;Fu 5'n5'n lyP . gfltgfltgfx¿dfly klg ltgsf] eo / qf;sf] 5fof kg{ yfn]sf]n] eod'Qm jftfj/0fdf ltgLx¿sf] dgf]ljsf; x'g g;Sg] b]v]/ d lbSs x'G5' .  nfdf] hLjg ef]ufOdf ltgL h:tf] lyOg\, l5g\ d;Fu Psfsf/ ePsL l5g\  jf d ltgL;Fu gr'l8g] u/L ufFl;Psf] 5' . d ltgL;Fu cEo:t eO;s]sf] 5' . d ltgLaLgf  cw'/f] x'G5' eGg] ;f]R5' . Pp6f nfdf] ;do u'lh|;s]sf] 5 / d ltgsf] x/ Jojxf/ :jLsf/ ug{ yfn]sf] 5' . ca afFls hLjg} slt xf]nf / <

x/]s a:t'sf b'O{ kf6f ePem}F ltgsf] klg u'0fbf]if 5 . d]/f] klg xf]nf . oltsf jif{ ;Fu;Fu} al;;s]kl5 dnfO{ of] dxz'; ePsf] 5— …kfl/jf/Ls h]nleq d 5', ltgL l5g\ . of] h]n hLjg cem} nfdf] sfn;Dd sfod /xf];\ ÛÚ Tof] h]n tf]8]/ efUg g;s]sf]df s'g} a]nf lj/lQm pTkGg x'G5 . t/ Tof] j}/fUoleq klg ltgs} 5fof cjl:yt x'G5 .

@)&# ;fpg @$, w/fg