Thursday, December 26, 2024

फिर मिलन होगा

कविता
फिर मिलन होगा

सरण राई

जहां शुरुआत थी, वहीं अंत होगा,
अनंत से आए हैं,
और अनंत में ही लौटना है।
धरती पर आकर गूंजना होगा,
जीवन की दुंदुभी बजानी होगी,
मुस्कान में जीवन खिलाते हुए
फिर अनंत में लौटना होगा।

जुदाई के दर्द को सहना, प्रिय,
क्योंकि अनंत जुदाई के बाद
अनंत काल के प्रवाह में
फिर मिलन होगा।

 

We Shall Meet Again

 

We Shall Meet Again

By: Saran Rai

The end is where it all began,
From the infinite, we come,
To the infinite, we must return.
Once here, we must thunder on earth,
Resounding the drumbeats of life,
Blossoming life through smiles,
And then, back to the infinite.

Bear the pain of separation, beloved,
For after an endless separation,
In the timeless flow of eternity,
We shall meet again.


Tuesday, December 17, 2024

घर /Home

 

लघुकथा: घर

लेखक: सरण राई

हिंदी अनुवाद

भव्य कार्यक्रम में हिस्सा लेकर खुशी का बोझा मन में लिए हुए देर शाम घर लौट रहा हूँ। इस खुशी का बोझा किसे दूँ, किसे समझाऊँ?
मन में ही गुम्स कर सड़ने और तुहने लगा है।
इक्कतालीस साल की आदत, घर की ओर खिंचने वाली। जल्दी-जल्दी घर लौटने की आदत। पर अब घर पहुँच कर दिनभर के सुख-दुख को बांटने-सुनने वाली पत्नी नहीं है। एक अकेला जीवन...
घर पहुँचने की जल्दी में कदम अनायास डगमगा जाते हैं। मन के भीतर कुछ उमड़ने-घुमड़ने लगता है। स्वर्गवासी पत्नी की यह चाहत थी कि, “मैं हमेशा सुखी और प्रसन्न रहूँ।” उसी बात को निभाने का मैंने संकल्प लिया था कि जब तक जीऊँगा, उसे निभाऊँगा। नए कपड़े पहनकर, सुंदर और सजीला दिखने का प्रयास करते हुए, प्रसन्न रहने के इरादे से आज सुबह निकला था। दिनभर लोगों के बीच खुशी और प्रसन्नता दिखाता भी रहा।
लेकिन अब घर जाने का मन नहीं करता। वह घर, जिसमें पत्नी नहीं है, मगर उनकी यादें समाई हुई हैं।
कदम और मन डगमगा जाते हैं— कहाँ जाऊँ? जहाँ भी जाऊँ, घर जैसा कुछ नहीं।
हाँ, शायद ऐसा ही है... जीवनसाथी न हो तो क्या घर भी घर नहीं रहता?


English Translation

Short Story: Home
Author: Saran Rai

After attending a grand event, carrying a bundle of joy in my heart, I am returning home late in the evening. Whom should I give this bundle of joy? Whom should I share it with?
It is beginning to rot and wither, trapped within my heart.
A habit of forty-one years pulls me towards home—the habit of rushing back. But now, there is no wife at home to share the joys and sorrows of the day. A solitary life...
In my haste to reach home, my steps falter unexpectedly. Something stirs and swells within me. My late wife’s desire was always: “I want you to remain happy and joyful forever.” Resolving to fulfill that wish, I had set out this morning—dressed neatly in new clothes, making an effort to look cheerful and happy. All day, amidst people, I appeared joyful and content.
But now, I don’t feel like going home. The house, where my wife no longer exists but her memories linger...
My steps and heart falter—where should I go? Wherever I go, there is no place like home.
Yes, perhaps this is the truth: when a life partner is no longer there, does a house cease to be a home?

Sunday, December 15, 2024

फुली/Nose Stud

 

हिंदी अनुवाद

फुली
सरण राई

लॉकर में रखे गहनों में से फुली को देखकर दिल चीर सा जाता है।
फुली मेरी पत्नी की नाक में जीवनभर रही थी। शादी से पहले, शादी के बाद, और जीवन के अंतिम समय तक भी।
दूसरे गहने कभी गिरवी रखे गए। मुश्किलें टाली गईं। कई गहने तो ब्याज नहीं चुका पाने के कारण हाथ से चले भी गए। लेकिन फुली हमेशा उनकी नाक में रही।

अन्य गहने कभी गिरवी रखे गए, कभी मुश्किलें टाली गईं। कुछ गहने ब्याज न चुका पाने के कारण बिक भी गए। लेकिन फुली हमेशा उनकी नाक में ही रही।

जब वह गंभीर रूप से बीमार हुईं, आई.सी.यू. में फुली के बिना नाक के छिद्र में इरिगेशन पाइप डालकर उन्हें खाना खिलाया गया। बेहोशी की हालत में भी उन्होंने उस पाइप को खींचकर फेंक दिया। उस समय फुली हटाकर पाइप डालने की कोशिश की गई, लेकिन फुली हटाई नहीं जा सकी। और उनकी मृत्यु तक वह फुली उनकी नाक में ही रही।

मैंने उनसे वादा किया था कि उस फुली की जगह हीरे की फुली बनवाकर दूंगा। लेकिन वह वादा पूरा नहीं कर सका। उन्होंने भी कभी इसकी मांग नहीं की। और वह फुली हमेशा उनकी नाक में ही रही।

फुली! जैसे उनकी नाक में वह फुली, वैसे ही मैं और वह एक-दूसरे से जुड़े हुए थे। वह मुझे छोड़ना नहीं चाहती थीं। मैं भी उन्हें छोड़ना नहीं चाहता था। लेकिन हमें अलग होना पड़ा...

उनकी मृत्यु के बाद, वह फुली उनकी नाक से आसानी से निकाल ली गई। आज भी जब उस फुली को देखता हूं, वह उनकी यादों का प्रतीक बनकर सामने खड़ी हो जाती है। आंखें नम हो जाती हैं। दिल चीर सा जाता है।
लेकिन... फुली की तरह ही, अंत में सब कुछ छोड़कर जाना होता है। वह सब कुछ छोड़कर चली गईं, केवल यादें छोड़कर...। वह यादें, जिन्हें ताजा करती रहती है एक छोटी सी फुली...!


English Translation

The Nose Stud
Saran Rai

Among the jewelry stored in the locker, seeing the nose stud pierces my heart.
The nose stud had adorned my wife’s nose throughout her life—before our marriage, after it, and even until her final moments.

Other pieces of jewelry were pawned when times were hard. Some were even lost because we couldn’t repay the loans. But the nose stud always stayed on her nose.

When she was critically ill and admitted to the ICU, a feeding tube was inserted through the hole beneath the nose ring. Even in her unconscious state, she tugged at the tube and pulled it out. At that time, an attempt was made to remove the nose stud to place the tube properly, but it couldn’t be taken off. And until her death, the nose stud  stayed on her nose.

I had promised her that I would replace that nose stud with a diamond one. But I couldn’t fulfill that promise. She never asked for it either. And that nose stud always stayed on her nose.

The nose stud! Just as it was inseparable from her nose, she and I were inseparable. She never wanted to leave me, nor did I want to leave her. But we had to part ways...

After her death, the nose stud was easily removed from her nose. Even now, when I see that nose stud it stands before me as a reflection of her. Tears well up in my eyes, and my heart aches.
But... just like the nose stud, in the end, everything must be left behind. She left everything and went away, leaving behind only memories... Memories that remain fresh through a small nose stud.!


Friday, December 13, 2024

विलयन/Dissolution

 

विलयन
सरण राई

आज तक ज़िंदा हूँ। नहीं, अभी तक हूँ। क्या कल तक रहूंगा या अभी के कुछ ही पलों तक सांसें चलती रहेंगी या नहीं?
सोचते हुए सड़क पार कर रहा हूँ। आधुनिक आविष्कार, कहते हैं! हालात के मुताबिक़ चलने वाले, उड़ने वाले, तैरने वाले वाहन—सड़क, आसमान और समंदर में हर तरफ!
फिल्मों के परियों जैसे सुनहरे आधे मुखौटे पहने एक युवती जोर से मुझसे टकरा जाती है।
जैसे ही वह टकराई, मैं उसके भीतर विलीन हो गया।
शरीर का विसर्जन!
शायद वह वही थी? यह सोचने का मौका तक नहीं मिला।


English Translation

Dissolution
Saran Rai

I exist till today. No, I still exist. Will I live until tomorrow, or even just for the next few moments—will I still be breathing or not?
As these thoughts linger, I cross the road. They call it modern invention! Vehicles that adapt—driving, flying, floating—spanning the roads, skies, and seas!
A young woman, wearing a golden half-mask like a fairy from the movies, suddenly collides into me with a thud.
The moment she crashes into me, I dissolve into her.
The surrender of the body!
Perhaps it was really her? I didn’t even get the chance to think.


Wednesday, December 11, 2024

आशा-कथा

 

आशा-कथा

 सरण राई

पौराणिक कथा 'पैंडोरा के बॉक्स' से निकले अनेक दुःख-दर्द, रोग-भुखमरी के बाद अंत में निकली आशा— हर जीवित व्यक्ति का जीने का सहारा। मेरी लगभग समाप्त हो चुकी ज़िंदगी में भी आशा के सहारे ही मैं प्रतीक्षा कर रहा हूँ, प्रतीक्षा कर रहा हूँ... किसकी, किसके लिए और क्यों?

पता नहीं। लेकिन प्रतीक्षा कर रहा हूँ, प्रतीक्षा कर रहा हूँ। हर पल कोई मेरे सपने को पूरा करने आएगा! मेरे दिल में लहू, आँसू और पीप से भरे असह्य वियोग के घाव कोई ठीक करेगा! फिर से मैं सुन्दर सुंदर फूलों के साथ मुस्कुरा सकूंगा!

वह क्षण आ रहा होगा! लाने वाला कौन होगा?

प्रतीक्षारत मुझे आशा है— वह आएगा!

शायद वह और कोई नहीं बल्कि मेरा अपना समय ही होगा। धैर्यपूर्वक उसकी प्रतीक्षा करने में मदद करने वाली आशा... अब भी मिलन होगा, यह मजबूत आशा! आशा नौरंगी जीवन में जीने का सहारा बन गई है।

जीना याद रखने वालों और अकेलेपन में जी रहे लोगों के लिए सबसे बड़ी आशा-कथा है यह!

समय की प्रतीक्षा कर रहे लोगों के अंतिम क्षणों की अमर कथा भी है यह!

आशा-कथा।

Tuesday, December 10, 2024

Final Conclusion By Saran Rai

Final Conclusion
By Saran Rai

There is a Kirati folklore about a quarrelsome, sharp-tongued woman who, unable to find pallbearers for her deceased husband, covered his body with a bamboo basket. Later, mushrooms sprouted from the corpse.

Truly, how many pallbearers does one have? Thinking about one's own death reveals the extent of one's popularity, as Dale Carnegie once suggested. But even then, after death...

I recall a forgotten death. My wife was in the ICU, caught between life and death. There was also a 77-year-old man in critical condition nearby. The doctors recommended dialysis to save him. But his sons refused. Instead, they put him on a ventilator, where he eventually passed away.

Dialysis!
Twice a week, four hours each session. If conditions worsen, it could be thrice a week! Taking the patient for dialysis, caring for them, and managing the burden while they lived—it’s all an enormous hassle. Waste of time and money!

Dialysis—a borrowed life! As long as the patient lives, they are a burden to the family. Choosing the funeral over dialysis seems more convenient.

Caring for the living, helping them, and respecting them takes more effort than attending a funeral. Attending a funeral is not only a way to pay respects to the deceased but also to gather pallbearers for oneself in the future.

Since a corpse cannot walk itself to the cremation ground and would otherwise decay and pollute the environment, dishonoring even the living, pallbearers are essential. That’s likely why the saying exists: “A procession for the living, pallbearers for the dead!”

They say the mind never grows old, yet mine seems to have aged, consumed by thoughts of death and pallbearers. Is this auspicious or inauspicious? Or is it simply the final conclusion of time and life?

 

Monday, December 9, 2024

Virtue


Virtue
A Mobile Flash Fiction
By: Saran Ra

On a solitary path, the barking and commotion of dogs grab my attention.

I see a group of five or six dogs surrounding another dog that is trapped in mud. They are biting and clawing at it. The lone dog is helpless, and it seems like the others are trying to take its life.

I pick up a stick and drive the other dogs away. The trapped dog is injured, with blood dripping from some parts of its body. It can't free itself from the mud, so I pull it out.

After doing this, I continue on my way. The dog, with a look of gratitude, follows me for a while. The other dogs had already fled. Once it feels safe, the dog wags its tail in gratitude and heads on its way.

Sometimes, when I walk that path, the dog recognizes me and rushes over, wagging its tail and curling up near me in devotion, expressing its gratitude.

One evening, I had to travel to the neighboring village via the same path. Two miles of the route passed through a dense and dangerous forest inhabited by wild animals like tigers, bears, jackals, and wolves.

I was alone and afraid, but I had to go. Near the edge of the forest, I encountered the same dog. It started following me. I tried to chase it away, but it refused to leave. Instead, it accompanied me through the forest until I safely reached the other side.

I was relieved and happy to have crossed the forest unscathed. I wanted to take the dog with me, but as soon as we were out of the forest, it barked once, as if to bid me goodbye with gratitude, and dashed back into the forest path.

I stood there, watching it run away, unable to do anything.

Two days later, I was returning with friends after finishing my work in the neighboring village. In the middle of the forest, a terrible stench stopped us. Looking around, I saw what caused it—the decomposing remains of the poor dog. It had been killed and eaten by wild animals.

Yes, virtue happens only once.

That unfortunate dog repaid the small act of kindness I had shown it by giving its life.

Saturday, December 7, 2024

बहकता पापी मन

 

बहकता पापी मन

सरण राई

उम्र के साथ जब ढलान पर पहुंचने लगते हैं, तो शायद ज़रूरत से ज़्यादा गैरज़रूरी खयाल दिल में हावी होने लगते हैं।
भविष्य खत्म होने को है, और अंत नज़दीक आता महसूस होने लगता है। तब अपने ही अंत की कल्पना उभरने लगती है।

मेरी मौत पर कौन ज़्यादा रोएगा?

सबसे ज़्यादा रोने वाली मेरी पत्नी तो कब की मिट्टी में मिल चुकी है।
बेटे? बहुएं?
भाई? वे भी तो सगे नहीं। जो सगे हैं, उनका रुदन बस औपचारिक होगा।
बहनें? शायद थोड़ा रोएं।
नाती-पोते? अगर और लोग रोएं, तो वे भी साथ दे देंगे।
रिश्तेदार और मित्र? भला उन्हें रोने की ज़रूरत ही क्या है!

ऐसे सोचने पर तो मुझे कोई सच्चा रोने वाला नज़र नहीं आता।

मेरी मौत के बाद मेरे बच्चे जैसे मेरी लिखी किताबें ही रोएंगी।
वे तो अभी, मेरे जीते जी भी, एक कोने में पड़ी, पाठकों के हाथों तक न पहुंच पाने के दर्द में रो ही रही हैं।
किसी के न पढ़ने के कारण भी तो रो ही रही हैं।

नहीं, मेरी एक गुप्त प्रेमिका है। वह शायद रोए। लेकिन रोएगी भी कैसे?
मेरी मौत की खबर उसे शायद कभी न मिले।
और अगर मिली भी, तो इतना समय बीत चुका होगा कि वह सोचेगी, “रोऊं या हंसूं।”

मैं खुद से पूछता हूं – मरे के बाद रोने वाले चाहिए ही क्यों?
अभी, जीते जी, जो लोग मुझे थोड़ा हंसाते हैं, जो मेरे साथ थोड़ी हंसी बांटते हैं, वे ही मेरे लिए मरने के बाद रोने वालों से बेहतर हैं।
उनके बारे में सोचना चाहिए।
मरने के बाद रोने वाले किस काम के? और आखिर क्यों चाहिए?

...अवसर-अनवसर बहकता यह पापी मन!

Thursday, December 5, 2024

 please translate in English the following text(लघुकथा) पहिलाे चाेट सरण राई बखते बिहानै गाउँ आउनेजाने एकमात्र डुङ्गा तर्ने घाट पुगेकाे थियाे । धेरै बेर आफूलाई भन्दा बढि माया गरेकाे उजेलीलाई पर्खियाे । माझीले "उजेली त हिजाे नै लाहुरेसँग गईसकी" भनेकाे सुन्दा उसकाे हृदयमा पहिलाे चाेट परेकाे थियाे । ऊ रूदैँ फर्किरहेकाे बेला उजेलीकाे बहिनी जुनेलीले भनि -- "दिदीले भन्नु भनेकाेले भनिरहेकाे छु, दिदी र तपाईं सँगसँगै उठबस हिँडडुल गरे पनि तपाईंहरूकाे मिलन सम्भव छैन । केटिमान्छे छिट्टै ठूलाे हुने भएकाले केटिमान्छेलाई सहारा दिन सक्ने आफूभन्दा उमेर अनुभव आदिले परिपक्व पति चाहिन्छ । तपाईंलाई दिदी सुखी र खुशी देख्न चाहनुहुन्थ्याे , हतास निराश नभई सक्रियता, संयम र धैर्यसाथ जीवन पथमा बढिरहनुभयाे भने दिदीजस्ता कैयाै "उजेली"हरू भेट्नु हुने छ। समयलाई हुर्कन दिनुहाेस् रे ।" ऊ सपनाबाट ब्युझेझै झल्यास्स हुन्छ । " हाे नि । मसँग के छ र ? अझै मैले धेरै पढ्नु छ र केही गर्नु छ। आफ्नाे खुट्टामा उभिए पछि मात्र... " उसले पाएकाे पहिलाे चाेटमा मल्हम लाग्याे र पहिलाे पाठ सिक्याे -- पर्खन सक्नुपर्छ । उपयुक्त समय आउँछ ।

Certainly! Here's the translation of your short story (लघुकथा) into English:

First Wound

Saran Rai

Early in the morning, Bakhte reached the only ferry dock in the village. He waited for a long time for Ujeli, whom he loved more than himself. When the boatman said, "Ujeli left with the soldier yesterday," it was the first wound to his heart.

As he was returning in tears, Ujeli's sister, Juneli, said, "I'm telling you this because my sister asked me to. Even though you and my sister spent a lot of time together, your union is not possible. Girls mature quickly and need a husband who is older, experienced, and mature enough to support them. My sister wanted to see you happy and successful. If you continue on your life's path with activity, patience, and perseverance, you will meet many 'Ujelis'. Give time a chance to grow."

He suddenly woke up as if from a dream.

"Yes, what do I have? I still have a lot to study and achieve. Only after standing on my own feet..."

The first wound he received was healed, and he learned his first lesson – one must wait. The right time will come.

पहला आघात

 

पहला आघात

सरन राई

बखत सुबह-सुबह गाँव आने-जाने वाली इकलौती नाव के घाट पर पहुँचा था। उसने काफी देर तक उजेली का इंतजार किया, जिसे वह खुद से भी ज्यादा प्यार करता था। जब मछुआरे ने कहा, "उजेली तो कल ही फौजी के साथ चली गई," तो उसके दिल को पहला आघात लगा।

वह रोता हुआ लौट रहा था, तभी उजेली की बहन जुनेली ने कहा, "दीदी ने कहा था, इसलिए मैं आपको बता रही हूँ। भले ही दीदी और आप साथ में घूमते-फिरते थे, लेकिन आप दोनों का मिलन संभव नहीं है। लड़कियाँ जल्दी बड़ी हो जाती हैं, और उन्हें सहारा देने के लिए उम्र, अनुभव, और परिपक्वता में उनसे बड़े पति की जरूरत होती है। दीदी चाहती थीं कि आप उन्हें खुश और सुखी देखें। अगर आप हताश और निराश हुए बिना सक्रियता, संयम और धैर्य के साथ जीवन के रास्ते पर आगे बढ़ते रहेंगे, तो आपको दीदी जैसी कई 'उजेली' मिलेंगी। समय को परिपक्व होने दीजिए।"

वह सपने से जागने जैसा महसूस करता है।
"हां, सही कहा। मेरे पास अभी क्या है? मुझे अभी और पढ़ना है और कुछ बनना है। जब मैं अपने पैरों पर खड़ा हो जाऊँगा, तभी..."

पहले आघात पर मरहम लगा और उसने पहला पाठ सीखा— इंतजार करना आना चाहिए। सही समय आएगा।

अदना इंसान

 

अदना इंसान

सरण राई

इच्छा मृत्यु पौराणिक कथाओं के पात्रों की तरह हर किसी की चाहत होती है।
क्या यह संभव है? यह सवाल मन के दायरे को भरकर फैल जाता है।
संभव है। जीवन कभी-कभी इतना थका देता है कि लोग मरने की इच्छा करने लगते हैं।

मैंने कई मरीजों को देखा और उनसे मिला है। मेरी स्वर्गीय पत्नी भी उनमें से एक थीं।
डायलिसिस से थक चुकीं मधुमेह की मरीज थीं। उन्होंने बहुत ज्यादा मीठा चॉकलेट खाकर अपनी इच्छा मृत्यु चुनी ताकि मुझे उनकी देखभाल के झंझट से मुक्ति मिल सके। रोते हुए उन्होंने विदा ली।
हृदय रोगी भी घी और वसायुक्त चीजें खाकर अपनी इच्छा मृत्यु चुनते हैं।
हर किसी को अपनी इच्छा मृत्यु चुनने की स्वतंत्रता होती है। शहीद अपने देश के लिए इच्छा मृत्यु चुनते हैं।

मैं भी इच्छा मृत्यु चुनना पसंद करता हूं। मधुमेह और उच्च रक्तचाप जैसी बीमारियों ने मुझे मृत्यु को सहज बनाने में मदद की है।
अगर इच्छा मृत्यु चुननी पड़ी, तो मैं बिना परवाह किए मनपसंद खाना खाकर इसे चुन सकता हूं।
लेकिन इच्छा जीवन मेरे हाथ में नहीं है।
अपने कई समकालीनों की तरह मुझे भी जीवन के नियम को मानना ही होगा।
लेकिन कब और कैसे?

अगर मैं अपनी इच्छा मृत्यु चुन भी लूं और फिर भी सहज मृत्यु न हो, तो...?
"इच्छा मृत्यु," "मृत्यु की अवस्था," "जीवन-मरण," "जीवन जीने की शर्तें" — यह सब अदना इंसान के वश में नहीं होता।
तो फिर इसकी चिंता कैसी?

मैं खुश हूं कि "जितना भी मैं जीता हूं, वह मेरा जीवन है।"
जीवन के अनोखे और अद्भुत रंगों को देखकर मैं मुस्कुराता हूं।
मैं अभी भी जीवित हूं!

हम सभी अदना इंसान हैं।
लेकिन अगर हम अच्छे काम करें, तो हम महान भी बन सकते हैं।


 

Saturday, October 5, 2024

(लघुकथा) बाटाेमा भेटेकाे फूल

 

(लघुकथा)
बाटाेमा भेटेकाे फूल
 
सरण राई
 
मसित सबथाेक भएकाे बेला घर फर्कदा बाटाेमा खसेकाे एउटा फूल देखेँ । केटाकेटी उमेरमै पनि त्याे फूल मन परेकाे थियाे । उठाएँ । फुलमा अलिकति डाँठ थियाे । कतै जाग्छ कि ! गमलामा राेपेँ । जाग्याे , हुर्कियाे र फुल्याे ।
प्रसन्न भएर त्यसबाट सहस्राे बाेटहरू बनाएँ, कैयाैं बाडेँ पनि । समयकाे अविरल लामाे अन्तराल ...
नरिवल आफैले राेपेर खान पाइदैन- भन्थे । राेपेर फलाइयाे खाइयाे र त्यसकै दानाबाट अरू सात बाेट बिरुवा हुर्काएर फलाइयाे । छिमेकमा घरहरू थिएनन् । घरहरू बनेपछि अजङकाे अग्ला नरिवलका बाेटहरू, हावाहुरीले लडेर छिमेकका घर कम्पाउन्ड लडायाे भने फसाद । फल्दै गरेका बाेटहरू काटियाे । हरिया साना दानाहरू नरिवलका । नरिवलकाे पानी डायलाइसिस गराईरहेकी पत्नीले पनि अघाइन्जेल खाईन् । बिसाएर हप्ताको दुई पल्ट गरिरहेकाे डायलाइसिस तीन पल्ट गर्नु पर्ने भयाे । डायलाइसिस गर्दागर्दै तिनकाे देहान्त भयाे ।
समयकाे अविरल लामाे अन्तराल...
बाटाेमा भेटेर राेपेर हुर्काएकाे फुलकाे अहिले चिनाेबानाे केही छैन, मासियाे । बाटाेमा भेटियाे । राेपियाे । हुर्काईयाे । फुलाइयाे । मासियाे । क्षणभङ्गुर ।
 
जीवन-- बाटाेमा भेटिएकाे फूलजस्तै ।
अहिले छ । कहिलेसम्म रहन्छ ?!
 
🙏
२०८१ जेठ २८, धरान
"कण" संयुक्त लघुकथासङ्ग्रहबाट

 

Thursday, September 19, 2024

पहिलाे चाेट

 

(लघुकथा)
पहिलाे चाेट
 
सरण राई
 
बखते बिहानै गाउँ आउनेजाने एकमात्र डुङ्गा तर्ने घाट पुगेकाे थियाे । धेरै बेर आफूलाई भन्दा बढि माया गरेकाे उजेलीलाई पर्खियाे । माझीले "उजेली त हिजाे नै लाहुरेसँग गईसकी" भनेकाे सुन्दा उसकाे हृदयमा पहिलाे चाेट परेकाे थियाे ।
ऊ रूदैँ फर्किरहेकाे बेला उजेलीकाे बहिनी जुनेलीले भनि -- "दिदीले भन्नु भनेकाेले भनिरहेकाे छु, दिदी र तपाईं सँगसँगै उठबस हिँडडुल गरे पनि तपाईंहरूकाे मिलन सम्भव छैन । केटिमान्छे छिट्टै ठूलाे हुने भएकाले केटिमान्छेलाई सहारा दिन सक्ने आफूभन्दा उमेर अनुभव आदिले परिपक्व पति चाहिन्छ । तपाईंलाई दिदी सुखी र खुशी देख्न चाहनुहुन्थ्याे , हतास निराश नभई सक्रियता, संयम र धैर्यसाथ जीवन पथमा बढिरहनुभयाे भने दिदीजस्ता कैयाै "उजेली"हरू भेट्नु हुने छ। समयलाई हुर्कन दिनुहाेस् रे ।"
ऊ सपनाबाट ब्युझेझै झल्यास्स हुन्छ ।
" हाे नि । मसँग के छ र ? अझै मैले धेरै पढ्नु छ र केही गर्नु छ। आफ्नाे खुट्टामा उभिए पछि मात्र... "
उसले पाएकाे पहिलाे चाेटमा मल्हम लाग्याे र पहिलाे पाठ सिक्याे -- पर्खन सक्नुपर्छ । उपयुक्त समय आउँछ ।

 
 ***
 
(परिमार्जन - २०२३ सेप्टेम्बर २० मा क्रमश: अवस्थामा छाेडेकाे लघुकथा आज २०८१असाेज ४मा पूरा गरियाे ।)
 
 
 

 

Monday, June 10, 2024

(लघुकथा) बाटाेमा भेटेकाे फूल

 

(लघुकथा)
बाटाेमा भेटेकाे फूल
 
सरण राई
 
मसित सबथाेक भएकाे बेला घर फर्कदा बाटाेमा खसेकाे एउटा फूल देखेँ । केटाकेटी उमेरमै पनि त्याे फूल मन परेकाे थियाे । उठाएँ । फुलमा अलिकति डाँठ थियाे । कतै जाग्छ कि ! गमलामा राेपेँ । जाग्याे , हुर्कियाे र फुल्याे ।
प्रसन्न भएर त्यसबाट सहस्राे बाेटहरू बनाएँ, कैयाैं बाडेँ पनि । समयकाे अविरल लामाे अन्तराल ...
नरिवल आफैले राेपेर खान पाइदैन- भन्थे । राेपेर फलाइयाे खाइयाे र त्यसकै दानाबाट अरू सात बाेट बिरुवा हुर्काएर फलाइयाे । छिमेकमा घरहरू थिएनन् । घरहरू बनेपछि अजङकाे अग्ला नरिवलका बाेटहरू, हावाहुरीले लडेर छिमेकका घर कम्पाउन्ड लडायाे भने फसाद । फल्दै गरेका बाेटहरू काटियाे । हरिया साना दानाहरू नरिवलका । नरिवलकाे पानी डायलाइसिस गराईरहेकी पत्नीले पनि अघाइन्जेल खाईन् । बिसाएर हप्ताको दुई पल्ट गरिरहेकाे डायलाइसिस तीन पल्ट गर्नु पर्ने भयाे । डायलाइसिस गर्दागर्दै तिनकाे देहान्त भयाे ।
समयकाे अविरल लामाे अन्तराल...
बाटाेमा भेटेर राेपेर हुर्काएकाे फुलकाे अहिले चिनाेबानाे केही छैन, मासियाे । बाटाेमा भेटियाे । राेपियाे । हुर्काईयाे । फुलाइयाे । मासियाे । क्षणभङ्गुर ।
जीवन-- बाटाेमा भेटिएकाे फूलजस्तै ।
अहिले छ । कहिलेसम्म रहन्छ ?!
🙏
२०८१ जेठ २८, धरान

 

Saturday, November 18, 2023

(लघुकथा) मायाकाे राप

 

(लघुकथा)
मायाकाे राप
 
सरण राई
 
सधैंझैं लाेग्ने बिहानै प्रभाति हिँडाइमा गएकाे थियाे । फर्कदा झरि सिमसिमाउन थाल्याे । सिमसिमे झरिमा अलिअलि रुझ्दै ऊ हिँडिरह्याे । झरि झन् बढि दर्किन थाल्याे। ऊ अलिक बढि भिज्याे । झरि राेकिनकाे सट्टा झन बढि पर्न थाल्याे। भिजि त गइयाे, दगुरेर गए भने दस मिनटमा धर पुगिहाल्छु भनेर ऊ दगुर्नु थालेकाे थियाे । असिना पाे बर्सिन थाल्याे। अब भने ओत नलागि धर पाएन। असिना करीब पाँच मिनट पर्याे । असिना थामिए पछि दर्के झरिमा सर्वाङ्ग भिजेर घर पुग्याे ।
स्वास्नी छाता बाेकेर पर्खिरहेकी थिई । भनि -- " छाता लिएर लिन आउन लागेकी तर कता आउनु ? अल्मलिएर ... सब भिजेका लुगा जुत्ता माेजा बाहिरै खाेलेर मात्र काेठामा पस्नू । कार्पेट मैलिन्छ ।"
"लाेग्नेभन्दा कार्पेट प्याराे !" उसलाई झडङ्ग रीस उठ्याे ।
हिँउद याम , बेमाैसमकाे झरिमा रुझेर ऊ जाडाेले लगलग काम्दै नाङ्गै भएर काेठामा पस्याे । काम्दै साेफामा बस्याे। चिसाेजाडाेले दाँत कट्कटि बज्न थालेकाे थियाे। स्वास्नीले कम्बल उसकाे पूरा शरीर ढाक्ने गरी ओढाई । अलिक न्यानाे भयाे । उसलाई अधवैशे जिउँ निमाेनिया हुन्ङ कि डर लागि रहेकाे थियाे ।
यस्ताे बेला एक कप ताताे चियाखान पाए भन्ने ऊ साेचिरहेकाे बेला गिलास, थर्मस र ह्विस्किकाे बाेतल लिएर पत्नी आई ।
उसले रक्सि नखाओस् भनेर ह्विस्किकाे बाेटल पत्नीले लुकाई दिएकी थिई । उसले पनि रक्सि छाेड्न थालेकाे थियाे । टि टेबलमा गिलासमा ह्विस्कि राखेर थर्मसकाे ताताे पानी थाेरै मिसाएर " लु खानुहाेस् ! " भन्दै दिई ।
उसले लगलग काम्द‌ गरेकाे हातले गिलास उठायाे । एक चुस्कि खायाे ।
यति ठूलाे संसारमा मलाई माया गर्ने काेही एक जना त रहेछ ... उसकाे मन रापिएर आयाे । आँखा रसायाे , टलपल भयाे ।
 
२०८०/८/३/७ धरान

 

Wednesday, August 30, 2023

मायाप्रेम

 

(लघुकथा)
मायाप्रेम
 
सरण राई

 
नातिनीले क्यानाडा गएकी १५ दिनपछि भिडिओ कल गरीन् । "हाेमसिक नहुनु" भनेँ । सबैसित हेराहेर गर्दै कुरा गरीन् ।
यसै बेला हिउँजस्तै सेताे बेलायती छाउराे जसलाई तिनले नै हुर्काएकी र "स्नाे" नाम राखेकी कुकुरलाई पनि देखाएँ । तिनले स्नाे भनेर बाेलाइन् । बिचरा स्नाेले आफुलाई अति मायाप्रेम गर्ने नातिनीले बाेलाएकाे स्पष्ट सुनी ।
खुसीले उफ्री, भुकि । ध्राणशक्ति प्रयाेग गर्दै प्यारी नातिनीलाई खाेजी । झ्याल ढाेकाबाट चियाई । मायाप्रेमले विव्हल स्नाेले निकै बेर नातिनीलाई खाेजिरही ।
अन्तमा नातिनीलाई नभेट्दा तीनछक्क परेपनि नातिनीकाे मायालु आवाज स्नाेकाे हृदयमा गुञ्जीरह्याे ... !
 
 २०८० भदाै १३, धरान
💘


 

Sunday, October 16, 2022

अाश–कथा

 

cfz–syf

bGTosyf …KofG8f]/fsf] afs;Úaf6 lg:s]sf cg]sf}+ b'Mvsi6, /f]uef]skl5 cGtdf lg:s]sf] cfzf— x/ hLljtx¿sf afFRg] ;xf/f . emG8}emG8} ;ls;s]sf] d]/f] hLjgdf klg cfzfs} ;xf/fdf d klv{/x]sf] 5', klv{/x]5' === s], sf] / lsg <

yfxf 5}g . t/ klv{/x]sf] 5', klv{/x]5' . x/ If0f sf]xL d]/f] ;kgf k"/f ug{ cfpnf Û d]/f] Åboleq /ut, cfF;' / lkkn] u'h'lN6Psf] c;Xo lj5f]8sf 3fp s;}n] lgsf] kfnf{ Û km]l/ d ;'Gb/ /d0fLo km"nx¿l;t d':s'/fpg ;s"nfF Û

To:tf] If0f cfpb} xf]nf Û Nofpg] sf] xf]nf <

k|tLIff/t dnfO{ cfzf 5— Tof] cfpF5 Û

;fob Tof] c¿ geP/ cfˆg} sfn xf]nf . w}o{;fy To;nfO{ kv{g d2t ug]{ cfzf === cem} ldng x'g]5 eGg] anjfg cfzf Û cfzf gf}/ËL hLjgdf afFRg] ;xf/f ePsf] 5 .

afFRg' ;a}eGbf 7"nf] ;Demg]x¿ / PSnf]x¿sf cfz–syf xf] of] Û

sfn klv{/x]sfx¿sf clGtd sfnv08sf] cd/ syf klg xf] of] Û

cfz–syf .

@)&% r}t !$,



Friday, October 14, 2022

दृष्टि

 

(लघुकथा)
दृष्टि 
 
सरण राई 
 
किच्च दातले लाशलाई हदैसम्म कुरूप बनाएकाे छ ।दुनियालाई रुवायाे, शाेषण अत्याचार अनेकौं कुकर्म गर्याे ।खै के लिएर जाँदै छ ? थुक्क नाथेकाे घृणित जिन्दगी !
ऊ लाशलाई थुक्न चाहन्थ्याे तर शिष्टताका कारण थुकेन।
किच्च दात लास कति दयनिय देखिएकाे छ ।डर धाक र स्वार्थका कारण उसले जीवनभर सम्मान देखाएको मानिस निरीह लास भएकाे छ ।अब मान सम्मान केही गर्दिनँ । मुला अाडम्बरीलाई...!
अाडम्बरका लागि त्याे लाशलाई उसले ढाेगेकाे देखाउनु पर्थ्याे तर ऊ पनि लाशलाई ढाेग्दैन ।
 
२०७५ असाेज २८.सुमेरु अस्पताल



 

Thursday, June 23, 2022

जानकारी

 

(लघुकथा)
जानकारी
 
सरण राई
 
"काेपा (बाजे) एउटा कालाे किराले मलाई टाेक्याे । त्याे किरा काेठामा आउनासाथ काेठै पूरा गनायाे । किरा विषालु त हाेइन ?",
"दबाई दल, अहिले टाेकेकाे दु:खिराखेकाे छ ?"
"छैन, तर मलाई शंका लागिरहेकाे छ, किरा बिषालु हाे कि !"
"कालाे बिच्छी त हाेइन। साङ्लेजस्ताे थियाे ?"
"अँ, अलिक सानाे थियाे ।"
याे सुनेपछि ७५वर्षिय मलाईआफुले जानेका गनाउने किराहरूबारे केलाउन थाल्छु । गनाउने किरा खेतबारीमा हुने गनाउने किराहरू ...नाम सम्झन सक्दिनँ । पुरानाे मेमाेरीजस्तै चाहिएकाे बेला ट्वाक्क नआउने ।
झट्का मगजमा लगाउछु बल्लबल्ल सम्झन्छु-- पधेँरा।
"पधेँरा हाे । गन्धे । गनाउछ तर बिषालु हुँदैन ।धानका पातहरू खाने पधेँरा.."
भनिसकेपछि साेच्छु -- आजभाेलिका शहरिया केटाकेटी , माेबाइल र नेटमा भुलिनेहरू ! आवश्यक जानकारी र अनुभवकाे कमि । पधेँरा भन्ने नाम सम्झन मलाई पनि हम्मेहम्मे परेकाे सम्झेर आफूबारे गम्न पुग्छु !
बाल्यकालमा पधेँरा मुठ्ठीमा लुकाएर साथीहरूलाई सुघाएकाे चकचक पनि सम्झिन पुग्छु ।
🌿
२०७९/३/१०
🌿इन्द्रबहादुर राइ

Sunday, March 27, 2022

आनन्दानुभूति

 

(लघुकथा)
आनन्दानुभूति
सरण राई
सञ्चारले जेलिएकाे विश्व ... कैयाै किलाेमिटर टाढा, हजाराै किलाेमिटर टाढा ,हिडेर त पुग्नै नसकिने, हवाईजहाजबाट पुग्न पनि दुई तीन दिन लाग्ने रे । पुगिएकाे छैन, पुग्ने आशा र लालसा पनि छैन । किनभने हवाईजहाज भाडा तिर्ने पैसा पनि छैन, भिषा पनि पाउँन सकिदैन । तर त्यहाँ पुगेका आफन्तहरूसँग इमाे, मेसेन्जर, भाइवरजस्ता (पैसा नलाग्ने )माध्यमबाट हेराहेर गर्दै कुरा गर्दा सँगसँगै भएजस्ताे भेटेजस्ताे लाग्छ । महँगा कहिल्यै चाख्न नपाएका रक्सि र खाने कुराहरू देखाएर "चियर्स" भन्छन् । आफूले पनि पानीकै गिलास भए पनि उचालेर चियर्स भन्नै पर्छ ।
छुट्टिका दिन त साथीभाइबहिनी र परिवारले घुमेकाे डुलेकाे रमणिय स्थलहरूकाे भिडिओ पठाई दिन्छन् । हेरेर पुगेजस्तै लाग्छ । आनन्दानुभूति हुन्छ । हप्तादिन गधाहाभन्दा बढि जाेतिएर केही घण्टा आनन्द लिएकाे भिडिओ, फाेटाहरू पठाएर स्वदेशमा रहेकाहरूलाई आफूले आनन्दै आनन्दमा जीवन गुजारीरहेकाे झझल्काे दिन खाेज्छन् ।
जेहाेस् उनीहरूसँग निशुल्क कुराकानी र हेराहेर गर्दा मन रमाउछ नै । परिवार केटाकेटीले पनि नमस्ते हाइहलाे गर्छन् ।
उनीहरूसँग यसरी कुराकानी भइसकेपछि सधैं मलाई लाग्छ अहिले जस्तै कति वर्ष सम्म कुराकानी गर्न पाईएला ।
१०/२०/३० /४०/५०...कतिसम्म ? १००वर्ष ? असम्भव ।
१००वर्षपछि मान्छेकाे आयु २००वर्ष हुन्छ रे वैज्ञानिक र स्वास्थ क्षेत्रमा हुने अभूतपुर्व प्रगतिले । १००वर्ष पछिकाे आफू नहुने समयकाे प्रगतिकाे के कुरा ! आफू नभएकाे संसारकाे के अर्थ !?
आनन्दानुभति गर्न पनि शरीर भएकाे आफू हुनुपर्ने रहेछ ।
अहिले आफू छु, जतिसम्म रहन्छु त्याे नै मेराे आफ्नाे हाे । आफू नै नरहे पछि के काे सुख दु:ख ... आनन्दानुभूति ?
"म आफू अहिले छु" सम्झेर खुसी हुन्छु । आफू भइन्जेलकाे संसार हाे, आफू नभएकाे संसारमा के काे आनन्दानुभूति ... !
🌹
२०७८ चैत १३,धरान
🌿

🌿

Saturday, April 24, 2021

सन्देश

(लघुकथाा)
सन्देश
 
सरण राई 
 
भुँइ युवा थिएँ । सर्वाेच्च पुग्ने कसरी?
व्यक्ति हत्याकाे राजनीति पनि थियाे । समयकाे आवश्यकता थियाे कि ! लागियाे मनकाे आक्राेस असन्ताेष बाेकेर । कैयाैं मारिए, मरे । म भने जेल परेँ ।मलाई थुन्ने व्यवस्था ढल्छ ।
जेलमुक्त हुँदा पढ्ने लेख्ने सिक्ने उमेर बितिसकेकाे हुन्छ ।
मभित्र भएकाे गरिबी अयाेग्यता र हिनताग्रस्तताकाे बावजुद सर्वाेच्च मात्र देख्न थाल्छु ।
अनुकुल समय ! चुनाव जित्छु ।
महत्वाकाङ्क्षा सवाेच्च हुने-पुग्ने । म भन्दा अगाडिकाे सर्वाेच्चमा पुगेकाेले के के गरे ? मैले पनि अनुसरण गरेँ । एउटा गुन्डा झुन्ड, नक्कली आदर्श सिध्दान्तकाे कुरा सबसब गरेँ । अभाव थियाे पैसाकाे ।
पैसा आयाे अज्ञात स्राेतहरूबाट । पैसाकाे छेलाेखेलाे ! पैसाकाे खाेलाले म डान नेता भइसकेछु । युवा कालमा गरिबीकाे दुख भाेग्दा समान न्यायपूर्ण व्यवस्थाकाे सपना हरेक युवाहरूले झैँ मैले पनि देखेकाे थिएँ । डान नेता ! सबतिर सफलता ...सर्वाेच्च पुगेँ , सर्वाेच्च भएँ । देशकाे लागि केहि गर्न चाहे पनि केही गर्न नसक्ने म, मलाई त विदेशीले गुलाम बनाएर सर्वाेच्च बनाएका रहेछन् । म उनीहरूकै बाेली बाेल्छु, उनीहरुले भुक्न लगाए भुक्छु । आफ्नै देशवासीहरूलाई टाेक्छु ।
म हिराे, सुपरहिराे ! सर्वशक्तिशाली मलाई बनाईएकाे रहेछ देश बेच्न सक्ने ।
पाल्तु म ! देशकाे नक्सा काटेर छिमेकीले आफ्नाे नक्सामा मिसायाे । भुक्नै सकिनँ। बाेल्नै सकिनँ । संसदमै देश बेच्ने प्रस्ताव पास गर्न नसक्ने मेराे अवस्था ...
मुला काेराेना काेविद १९, पहिला जस्तै विदेश गएर उपचार गराउने इच्छा पुगेन । धन्न, पहिलाकाले बनाएकाे अस्पताल मलाई काम लाग्याे ।
देशवासीहरूका लागि कुनै अस्पताल बनाईनँ । असल शिक्षा संस्कार र असल राजनीतिकाे थालनी गरीनँ । गरेकाे भए याे संकटमा सबैलाई काम लाग्थ्याे । म आफैलाई पनि काम लाग्थ्याे ।
धेरै पल्ट अन्तरमनकाे पुकार मरेर मारेर धेरै पल्ट मरेकाे काेही छ ? भनेर खाेज्ने हाे भने ...
राष्ट्रघात गरेर म मरेँ, सिध्दान्तच्युत भएर म मरे, भ्रष्टाचारी भएर म मरेँ ... कति पटक मरेँ, मरेर सर्वाेच्च बनाईएकाे रहेछु ।
मरेर जति माथि सर्वाेच्च पुगे पनि मेरा काेही रहेनछन् । उनीहरूलाई मुलुक दिलाउन नसकेपछि उनीहरूका लागि पनि म बेकार भएछु । लाशकाे मित्र काे हुन्छ र ? सिनु भई गनाईरहेकाे म ... सर्वाेच्चमा सिनु !
सिनुलाई काेराेना नलागाेस भनेर पिपीइ, चस्मा पन्जा सेनिटाइजर सब सब दिलाएकाे छु । तर मलाई शंका लाग्छ मेरा भराैटेहरूले कमिसनका लागि ल्याएका यी बस्तुहरू पनि नक्कली हुन् कि !
सब सर्वसाधारण मरेभने जति नै माथि सर्वाेच्चमा रहे पनि सिनु म पनि तुरिने सकिने छु । याे दिव्य सन्देश काेराेना काेविद १९ ले सम्प्रेसन गरिरहेछ ।
भुँइमान्छेभन्दा माथि जतिसुकै सर्वाेच्चमा पुगे पनि भुँइमान्छे सर्वसाधारण आममान्छेसँगै मान्छेकाे अस्तित्व जीवन मरण गाँसिएकाे हुन्छ ।
अहिले म थाहा पाइरहेकाे छु ... भुँइमान्छे सर्वसाधारण आममान्छेभन्दा माथि कुनै सुरक्षित उचाइ हुँदैन छैन। भुँइमान्छे सर्वसाधारण आममान्छेकाे लागि जाे बाँच्छ उसले पटक पटक मर्नु पर्दैन ।
🔴
२०७६ वैशाख ३, धरान
🔥☯️🔥

Friday, March 5, 2021

(एक हरफका दुई लघुकथा ) १ अन्तिम सम्मान २ मृत्यु

 

(एक हरफका दुई लघुकथा )
अन्तिम सम्मान
 
सरण राई
 
..,जिउँदाहरू मलामी जान्छन् ।
🌹
नाैरङ्गी (एक सय एक लघुकथा)बाट
🌹
🌹
मृत्यु
 
सरण राई
...,काम बाँकी रहेन ।
🌷
२०७७ फागुन २२
अप्रकाशित "नाैरङ्गी-२:फुली" (१०२ लघुकथा)मा सङ्गृहित गरिने
🌷

🌷