१००.(लघुकथा ) कुलो

(लघुकथा )

कुलो

सरण राई

खोलाको पानी पनि सामन्तको एकलौटी थियो | कुलो बन्नु पर्छ भन्ने गरिब किसानहरु मिलेर कुलो बनाउन थाले | सामन्त र किसानहरु बीच चर्को झगडा भयो | सब किसानको एकताले कुलो खनियो |
नयाँ कुलो ! पानीको मूल कुलोमा मिसाउदा जताततै रसाउछ,चुहुन्छ | धेरै ठाउँमा भत्कन्छ | पानी खेतसम्म पुग्दैन | सामन्त भन्न थाल्छ " देख्यो , कुलो काम लाग्दैन, भत्काउनु पर्छ |"
कुलो भत्काउन सके शोषण निरन्तर गर्न सकिन्छ भन्ने सोच सामन्तको हुन्छ | सर्वसाधारणको हितमा रहेको नयाँ कुलो विवादास्पद बन्छ | " भत्काउने कि राख्ने ? "
नयाँ कुलो व्यवस्थित बन्दै गएपछि रसाउन चुहुन बन्द हुन्छ | किसानको खेत बारी सिचाई हुन थाल्छ | बालीनाली हराभरा हुन्छ | प्रसन्नता बिपन्न किसानहरुको जीवनमा फैलिन्छ |

🏇🏇

https://chhinaamakhu.blogspot.com/

२०७४ असार १२, धरान

९९.(लघुकथा ) शंकुचित निषेध

(लघुकथा )
शंकुचित निषेध

सरण राई

चुनाव रणघण लागेको छ मानिसहरुलाई | हुलहुल बाँधेर झण्डा पर्चा बोकेर घरघर भोट माग्न घुम्दै छन् | ( पोस्टर छैन | 'मानव संसार' उपन्यासमा मैले चुनावी तामझामको बिरोध गरेको छु,सायद त्यसको पनि प्रभाव हो कि !)
आफ्नै पार्टीको उम्मेदवार पनि आईपुग्छन् | "भोट माग्न घुमौँ !"
"होइन , पर्दैन | दु;ख नदिऊ उहाँलाई |" अर्को नेताको भनाईले मलाई उन्मुक्ति मिल्छ | उनीहरु गइ सकेपछि म सोच्छुँ | सम्झन्छु चोरहरुको ग्याङको चुट्का |
चोरहरुको ग्याङमा एउटा सानो केटो पनि थियो रे | हरेक चोर्ने कार्यमा त्यसलाई संलग्न गर्थे | तर उसलाई बेश्यालय लादैनथे |
उमेरमा प्रजातन्त्र ल्याउने , गणतन्त्र ल्याउने आन्दोलनमा सक्रिय सहभागि भइयो | यो उन्नत व्यवस्था ल्याउन थोरै भए पनि योगदान दिएकोमा सन्तोष अनुभूत हुन्छ | अर्को नेता मलाई निष्क्रिय देखाएर पार्टीमा एकलौटी हालीमुहाली गर्न चाहन्छन् | शंकुचित निषेधको झ्याली खेल खेलि रहन्छन् | (मलाई फोहोरी राजनीतिको बेश्यालय जानु पनि छैन |)
म मामुली सांसारिकता भन्दा माथि उठी सकेको कुरा ति बिचरा अर्को नेता बुझ्न सक्तैनन् | शंकुचित निषेधले सबैभन्दा पहिला आफैलाई निषेध गर्छ भन्ने पनि बिचरा बुझ्न सक्तैनन् |

🐅🐆🐆

https://chhinaamakhu.blogspot.com/

२०७४ असार ५, धरान

९८.(लघुकथा) सपना र जीवन

(लघु कथा)
सपना र जीवन

सरण राई

....मलाई डरलाग्दो मान्छेले खेदी रहेको छ | ऊ धार्मिक कथाको राक्षस , भुत वा डाका लुटेरा हुनसक्छ | हातमा नाङ्गो खुकुरी छ | म चारैतिर कोहि छ कि भनेर हेर्छु , कोहि मद्दत गर्ने मानिस छैन | म भागिरहेको छु , भागिरहेको छु ...ऊ खेदिरहेको छ , खेदिरहेको छ | भाग्दा भाग्दै भीरको छेउमा पुग्छु | अब भाग्ने ठाँउ छैन | ज्यान जाने नै भयो , म पनि आफूसित भएको खुकुरी दापबाट झिकेर लडन तयार हुन्छु | लड्दालड्दै पछाडी सर्दा भीरबाट झर्छु |
के अचम्म ?
मरेँ होला भनेको म त अग्लो घरको तेस्रो तलामा पो हुन्छु | मेरा प्राध्यापक साथीहरु पनि थुप्रै छन् | सम्मेलनबाट फर्किरहेका रे | तल सडकमा हेरेको... 'बन्द' रे | पुलिस र बन्दकर्ताहरु भिडिरहेका छन् | अलिक शान्त भएपछी ओर्लन्छौँ | रात परि सकेको छ | कोहि कता कोहि कता जान लागे | म चाहीँ अब कता जाऊ | अन्यौलमा थिए | " एक छिन पर्खिदै गर्नुहोस है " भनेर गएका हरि सर आउनु भएको छैन | यो परदेसको ठाँउमा रात कता बिताउने होला ? चर्को तनाव( टेन्सन ) भैरहेको हुन्छ | हरि सर आउनु हुन्छ | अब कता बस्ने ? रात कता काट्ने ? अझ चर्को तनाव( टेन्सन ) भैरहेको हुन्छ |
अचानक आँखा खुल्छ |
टेन्सन समाप्त | आनन्द लाग्छ | अघिको मैले भोगिरहेको चर्को तनाव सपनामा पो रहेछ | आँखा खोलिनासाथ सपनाको दु:ख, सुख, रमाइलो ,नरमाइलो तनाव आदि ... सब समाप्त !
आँखा खोल्दा सपना समाप्त भएझैँ जीवनमा पाईने दु:ख -सुख , चिन्ता- पीडा, हर्ष-आनन्द अनि सबथोक सबथोक आँखा चिम्लिनासाथ समाप्त ! जीवनका सब वैभव शान शौकत हर्ष-आनन्द का साथ पीडा दु:ख रिस राग द्वेष क्लेश सब सब सपनाजस्तै आँखा चिम्लिनासाथ समाप्त !
मृत्युमा आँखा चिम्लिनासाथ समाप्त !!!
🔴
२०७१ माघ १६ बिहिबार , धरान
|http://facebooklit.blogspot.com/
🌹☯️🌹

नाैरङ्गी्

एक सय एक लघुकथाहरूकाे सङ्ग्रह

पुस्तक पढ्नुहुन अनुराेध छ ।

😿😿

९५.(लघुकथा) भोको पेट

(लघुकथा)
भोको पेट

सरण राई

मेरो बिध्दार्थी कालको कुरा हो | गाउँमा कक्षा सात पास गरेपछि सदरमुकाम बजारमा पढ्न गइयो | फुफु र म एकजनाको घरमा बसेका थियौँ  | चामल र तरकारी किनेर दिएपछि घरापतिले नै खाना पकाएर दिन्थिन् | घरपतिका मसिना नानीहरु थिए | सबैलाई थोरैथोरै दिएर भएपनि पुराउनु पर्ने तिनको बाध्यता थियो होला | भात थोरै दिन्थिन्, थप्दा पनि थोरै | गाउँको घरमा अघाउजी पुटुक्क भुडी उक्सिन्जेल खाने बानी परेका हामी आधा पेट हुन्थ्यो | जतिबेला पनि भोक लागिरहने हुँदा पढाई र खेलकुदमा ध्यान जादैनथ्यो |
एक महिनापछि तिनको सासुकोमा हामी सर्नुपर्ने भयो | सासु कर्कश बोलीका कडा मिजासका थिईन् | ससुराको खुराक धेरै थियो | बिरालोले नाघ्न नसक्ने भात खान्थे | हामीलाई पनि सासुले थुप्रै भात खान दिन्थिन् | अघाउन्जेल खान पाएकोमा हामी मक्ख परेका थियौँ  | जति नै आदर्शका कुरा गरे पनि पेटभरी खान पाइएन भने ति आदर्शका कुरा फोस्रा हुन्छन् | पेटभरी खान दिने हुनाले सासुको कर्कश बोली र कडा मिजास पनि हामीलाई राम्रो नै लाग्थ्यो |
भोको पेटले कोही  पुस्तक पढ्न सक्तैन | त्यो हाम्रो जीवनको पहिलो शिक्षा थियो |

🍒🍇🍉

https://chhinaamakhu.blogspot.com/
२०७४ जेठ २४ , धरान

Natureal Things‏ @VibrantNatures  Aug 4

Blooming Flowers Below Mountains, Alaska, USA

९४.(लघुकथा) अदना मानिस

(लघुकथा)
अदना मानिस

सरण राई

इच्छा मरण सबैकाे चाहना हुन्छ पाैराणिक कथाका पात्रहरूकाे झैँ ।
के याे सम्भव छ ? प्रश्न मनकाे आयतन ढाकेर फैलन्छ । सम्भव छ । जीवनले यसरी थकाउछ कि मानिसहरू मर्ने इच्छा गर्न पुग्छन् ।
मैले धेरै राेगी बिरामीहरू भेटेकाे देखेकाे छु । मेराे आफ्नै स्व. पत्नी पनि । डायलाइसिस गर्दागर्दा थाकेर मधुमेहका बिरामी तिनले गुलियाे चकलेटअति धेरै खाएर मलाई बिरामी स्याहार्ने झन्झटबाट मुक्ति दिन इच्छा मृत्यु राेजिन् र रुँदै बिदा भइन्। मुटु राेगीहरूले घ्यू बाेसाेयुक्त खाने कुरा खाएर इच्छा मृत्यु राेज्छन् । सबैलाइ इच्छा मृत्यु राेज्ने स्वतन्त्रता हुँदाे रहेछ । सहिदहरू देशका लागि इच्छा मृत्यु राेज्छ्न् ।
म पनि इच्छा मृत्यु राेज्न मन पराउछु । मलाई पनि मधुमेह उच्चरक्तचाप आदि राेगहरूले मृत्युवरण गर्न सहज बनाएकाे छ । इच्छा मृत्यु राेज्न पर्याे भने मुख नबार्ने मनपरी खाएर इच्छा मृत्यु राेज्न सक्छु , तर इच्छा जीवन मेराे हातमा छैन । मेरा धेरै समकालिनहरूझैँ जीवनकाे नियम... मैले पनि जानै पर्छ । तर कहिले र कसरी ?
मुख बारीनँ र इच्छा मृत्यु राेज्दा पनि सहज मृत्यु भएन भने ...
'इच्छा मरण', 'मृत्यु अवस्था', 'बाँच्ने मर्ने'. 'जीवन भाेग्ने सर्त' अदना मानिसकाे वशमा हुँदैन कि ... त्यसबारे केकाे चिन्ता !
म प्रसन्न हुन्छु 'जतिसम्म बाँच्छु त्याे मेराे जीवन' हाे । जीवनकाे नाैरङ्गी अनुपम साैन्दर्य देखेर म मुस्कुराउँछु । अझैसम्म म बाँचेकाे छु ...! सबै हामी घरतीका 'राम्राे काम गरेमा महान् पनि बन्न सक्ने' अदना मानिस !
🔴
२०७६ फागुन १४ , धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/2017/06/blog-post_4.html?fbclid=IwAR0WUHOpAUdP
🌹☯️🌹

नाैरङ्गी्

एक सय एक लघुकथाहरूकाे सङ्ग्रह
पुस्तक पढ्नुहुन अनुराेध छ ।

🍒🍇🍉

Perfect Places‏ @Perfects_Places  21 hours ago

Tian Tan Buddha: Lantau Island, Hong Kong

९३.(लघुकथा) व्यावसायिक ज्ञान

(लघुकथा)
व्यावसायिक ज्ञान

सरण राई

नयाँ ठाँउ नयाँ चलन र व्यवसाय | मलाई पहाडबाट मधेस झर्दा सब अनौठो र नयाँ लागेको थियो | माछा पक्रिने हुँदा पहाडमा जस्तै माछालाई डाँडमा पक्रिदा सिङ्गे माछाले हातमा घोचेर रुनु न हाँस्नु बनाएको थियो | पोलेर सहि नसक्नु भएको बेला स्थानीयले आगोमा सेकाउँदा बिशेख हुन्छ भन्ने ज्ञान दिएको थियो |
मधेसमा रहदै बस्दा मैले पनि कैयौ कुरा सिकेँँ | फरुवा खन्नु , गोरु जोत्नु , आली धुर कस्नु , पैनी कुलो थुन्नु वा ल्याउनु आदि खेतीका कामहरु | भर्खरै पहाडबाट झरेको एक जना लाठे पैनी थुनी रहेको छ | फरुवा पनि राम्ररी चलाउन जानेको छैन | बल्लबल्ल एक फरुवा माटो हाल्छ, पानीले बगाएर लगिहाल्छ | ढुङ्गा खोज्छ, मधेसमा कहाँ पाउनु ?
पैनी थुन्न नसकेर खुईय  गर्छ | मलाई दया लाग्छ र भन्छु "भाई, पैनी थुन्न पहिला किला गाढ़, त्यसपछि पराल वा झयास लगाएर माटो लगाऊ |"
उसले त्यसै गर्छ र पैनी थुनेर रोपाई गर्ने खेततिर पानी लान सफल हुन्छ | व्यावहारिक सीप, व्यावसायिक अनुभव र ज्ञान कति महत्वपूर्ण हुन्छ जुन आफैले भोगेर मात्र प्राप्त गर्न सकिन्छ |

🍇🍎🍐

h२०७४ जेठ २० , धरान

https://chhinaamakhu.blogspot.com/

Fairbanks, Alaska

९०.(लघुकथा) शिष्ट सम्बन्ध

(लघुकथा)
शिष्ट सम्बन्ध

सरण राई

तिनको मिठो बोलीबचन, शिष्ट व्यवहार र सुमधुर आचरणले तिनलाई चिन्नेहरू सबै प्रभावित भएका छन् | सबैले प्रसंशा गर्छन् |
आधुनिक जुग जमाना | पतिको प्रगतिमा पत्नीको ठुलो भूमिका हुन्छ नै | राजनीतिको सून्य स्थितिबाट सुरु गरेर आज तिनका पति संसद भएका छन् | संसदको चुनावमा पतिलाई जिताउन पनि तिनको उल्लेख्य भूमिका थियो |
चुनावको बेला मकहाँ पनि आएर तिनले भनेकी थिइन् ," चुनाव हार्दाहार्दा दिक्क भइसकियो | यसपालिको चुनावमा जिताउन मदत गर्छौ कि !"
"हुन्छ | हाम्रो नातासम्बन्ध पनि छ | म उहाँको बिरोध नगरी मदत गरौलाँ |" आश्वासन मात्र होइन त्यसै अनुरुप मैले भूमिका निर्वाह गरेँ |
तिनका पतिले चुनाव जितेर सांसद भए | सधैं राजधानी बस्न थाले | तिनीहरुसित तीन वर्ष भेट भएन | फोन गर्दा पनि सम्बन्ध हुन सकेन | टेलिफोन, इन्टरनेटका निशुल्क इमो, भाइबर आदि अनेकौ संचारले जेलिएको आधुनिक युग , उनीहरुले एकपटक पनि मलाई सम्झेनन् | उनीहरुले म अकिन्चन जाबोलाई के सम्झन्थे ? उनीहरुले यसो सोधखोज गरेर टेलिफोनमै हालचाल सोधेको भए उनीहरुको के बिग्रन्थ्यो र ? आफ्नो मानो खाएर बस्नु छ , मैले पनि शिष्ट सम्बन्ध राख्न छाडेँ |
यहाँ नयाँ शिष्ट सम्बन्ध विकास हुँदैछ | आफूभन्दा ठुला शक्तिशालीको चाकडी गर्ने | आफूभन्दा तलका सानाहरुलाई मान्छे नै नगन्ने | हो पनि सानाहरुसित सम्बन्ध राखेर के काम ? चुनावमा भोट किन्न पाई हालिन्छ | गरिब र भीखमङ्गाहरु जति धेरै, उति फोहोरी राजनीति फस्टाउँछ | फोहोरी राजनीतिका फोहोरीहरुबाट राम्रो आश गर्नु ढुङ्गा टुसाउँछ भन्नु जस्तै हो |
सानाहरुलाई नगन्ने शिष्ट सम्बन्धले ठुलाहरू गिर्दा उठाउने कोहि हुँदैन | संकटमा साथ दिने ठुला भन्दा सानाहरू नै धेरै हुन्छन् | सानाहरूले नै दुनिया भरिएको छ | देश ,समाज र व्यवहार सानाहरुले नै चलाएका छन् | सानाहरू बीच शिष्ट सम्बन्ध को कुनै अर्थ छैन रहदैन | म सानाहरू बीच सर्वसाधारण भएर रमाउन बाँच्न सक्नु जीवनकै महत्वपूर्ण उपलब्धि मान्छु | ठुला तिनीहरुले सम्बन्ध नराख्दा मलाई कुनै गुनासो छैन हुँदैन |

२०७४ जेठ १४ , धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/

८९.(लघुकथा) माटाेकाे प्रश्न

(लघुकथा)
माटाेकाे प्रश्न

सरण राई

ध्वनी वायु प्रदुषणबाट बच्न पनि र प्रभातकालिन व्यायाम गर्न म एकान्त शान्त स्वास्थप्रद बिजयपुरकाे उकालाे चढ्छु तर बिहानै डाँडा नै थर्काउने हिन्दी भजन ! बजारकाे भन्दा चर्काे ध्वनी प्रदुषण ! हिन्दी भजनसँगै रुँदैहाेला बिचरा लिपुलेक कालापानी र लिम्पियाधुरा ...
थकित म चिया पिउन चिया दाेकान पस्छु । अङ्ग्रेजी पप गीत कानकाे जाली नै फुटाउने गरी बजिरहेकाे ! MCC ...
अनेक प्रकारकाे प्रदुषण झेलेर घर पुग्छु । परिवारका सबै माेबाइलमा व्यस्त..
लिपुलेक कालापानी र लिम्पियाधुरा , MCC कसैलाइ चासाे छैन । म मात्र किन चिन्तित हुने ?
टेलिभिजन हेर्छु नेता भाषण छाटिरहेछन् कुनै सन्धी सम्झाैता सबै जनतालाई साेधेर पास गरिन्छ ? नेता र विशेषज्ञले विचार गर्ने हाे...
यस्ताे परिवेशमा राष्ट्रप्रेम देशप्रेमकाे भावना कसरी रहला र ...
म आफ्नाे एक्लाे चिन्तनबाट मुक्ति खाेज्न सधै माेबाइलमा भुलिएजस्ता देखिने वयस्क केटा र केटिहरूलाइ साेध्छु-- लिपुलेक कालापानी र लिम्पियाधुरा , MCC बारे थाहा छ ?
सबैकाे जवाफ हुन्छ-- माटाेसँग जाेेडिएकाे प्रश्न... ज्यान दिएरै भए पनि देश जाेगाउनु पर्छ !
🔴
२०७६ फागुन २२, धरान
🌹☯️🇳🇵🌹

https://chhinaamakhu.blogspot.com/

८८.(लघुकथा) माहौल

(लघुकथा)
माहौल

सरण राई

सबै ताली बजाउदै भजन गाईरहेका थिए | उसले पनि गाउन सिक्यो | गाउन सिक्नु नयाँ र आनन्दप्रद थियो | जेहोस् सङ्गीतसित त्यो पहिलो साक्षात्कार भएपनि ऊ अन्धभक्त भजने भएन |
नेता कराई कराई भाषण गरिरहेको थियो | भाषण रमाईलो थियो | सुनेर सुनेर भाषण व्याख्या गर्न सिक्यो | भाषण मान्छे झुक्क्याउने र झुकाउने नाटक |
ब्यापार उसले नियालेर हेर्यो | सिक्न चाह्यो , अपार रहेछ |
खेती पसिनाले सिंचित हुँदोरहेछ | पसिनाको मोल नपाईने पेसा...सित्तै पसिना किन बगाउने ?
उध्दोगको आधारै  खडा भएको छैन | के कुरा गर्नु ?... मानिसहरुको सोच !

परिश्रमै नगरी मनमौजी जीवन सबैको ध्येय | ब्यापार, खेती, उध्दोगले श्रम खोज्छ | कडा श्रम किन गर्ने ? परिश्रम गरे मोती फल्छ ! माहौल कहाँ त्यस्तो छ ?
माहौल मान्छे झुक्क्याउने र झुकाउने फोहोरी राजनीतिको छ |
यस्तो माहौल नबदलिएसम्म देश र दु:खिहरुको जीवन सुखद हुन सक्तैन भन्ने चेत पलाएका देशभक्त युवाहरु पवित्र, कन्चन र जनपक्षीय राजनैतिक माहौल निर्माण गर्न लागिरहेका छन् | ऊ पनि ति युवाहरूसँग मिसिन्छ |

२०७४ जेठ ७ ,धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/

Perfect Places‏ @Perfects_Places  

Lempuyang Temple, Bali

८६.(लघुकथा) सुन्दर शान्त विशाल

(लघुकथा)
सुन्दर शान्त विशाल

सरण राई

सबै मानिसहरु जागिसकेका छन् | उनीहरु कसैको अन्ध्रसमर्थक, अन्धभक्त र अविवेकी पिछलग्गु छैनन् | आफ्नो अन्तरमनको पुकार अनुसार स्वविवेकले निर्णय गर्छन् | आफ्नो दायित्व निर्वाह गर्छन् |
केहि समय अगाडी त्यस्तो थिएन | मानिसहरुलाई लोभलालचमा फसाएर फटाहाहरुले राज गरिरहदाँ मुलुक गरिबी , भ्रष्टाचार , अराजकता र प्रतिगमनको दलदलमा फसेको थियो | सबैतिर निराशा व्याप्त थियो |
समय गतिशील हुन्छ | समयले आफ्नो अनूकुल वातावरण बनाउँछ | युवाहरुले दल र नेताहरुको पछी लाग्दालाग्दा थाहा पाए-- 'दल र नेताहरुले आफूभित्र रहेको सकारात्मक भन्दा नकारात्मक कुराहरुलाई बढावा दिईरहेका छन् |'  युवाहरु ति दल र नेताहरुको सकारात्मक कुराहरुको अनुशरण गर्छन् | मानिसहरुलाई पनि सकारात्मक कुराहरुको अनुशरण गर्न प्रेरित गर्छन् | बिस्तारै सकारात्मक कुराहरु समाज र देशमा चारैतिर व्याप्त हुन्छ | नकारात्मक प्रतिगामी दल र नेताहरु स्वत: विस्तापित हुन्छन् |
मानिसहरु सकारात्मक कुराहरुको प्रभावले परिश्रमी, इमानदार, लगनशील , प्रसन्न र आशावादी हुन्छन् | फटाहाको पछी कोहि हुँदैनन् | सबै मानिसहरु सकारात्मक भएपछी मुलुक विकासको गतिमा तीव्र गतिले अघि बढ्छ | सबै शिक्षित,सभ्य, सम्पन्न, शिष्ट र सक्रिय हुन्छन् | सकारात्मक प्रतिफल प्राप्त हुन थाल्छ |
मुलुक सुन्दर, शान्त, विशाल, समृध्द र विकसित बन्छ |

२०७४ वैसाक ३१, धरान

https;//chhinaamakhu.blogspot.com/

८५.(लघुकथा) शङ्काको पहरा

(लघुकथा)
शङ्काको पहरा

सरण राई

म अस्पतालको जनरल वार्डमा कुरुवा बसेको छु | छेउको पल्लो बेडको बिरामीलाई उसको कुरुवाले टोइलेट लिएर गएको छ |
बेडमा वेवारिसेझैँ निकै महँगो मोबाइल सेट लडिरहेको छ | कामदार आएर तन्ना फेर्छिन् | मोबाइल सेट यताउता सार्छिन् | आफ्नो काम सकेर उनी जान्छिन् | म मोबाइल सेट देख्तिनँ | मेरो मनमा शङ्काको पहरा बन्छ | मोबाइल सेट पक्कै पनि कामदारले लागेको हुनुपर्छ |
बिरामी र कुरुवा फर्किन्छन् | मोबाइल सेट नपाउँदा हल्लीखल्ली मच्चाउँलान् भन्ने म सोचिरहेको हुन्छु |
तर उनीहरुले त्यस्तो केहि गरेनन् | म उनीहरुको गतिविधि ध्यानपूर्वक हेरिरहेको हुन्छु | सिरानी मुनिबाट बिरामीले मोबाइल सेट झिकेर हातमा लिन्छ |
मेरो छट्पटिएको मन शान्त हुन्छ | तर मेरो पापी मन ...कसरी गरिब कामदारमाथि शङ्का गर्न पुग्यो ? म आफैलाई धिक्कार्छु --'गरिब भएकैले ऊ काम गरेर पेट पालिरहेको छ | इमानदार भएकैले गरिब छ | किन मेरो मन गरिब इमानदार कामदारप्रति शङ्कालु भयो ?'

२०७१ चैत ३० , मेडिकेयर अस्पताल

https://chhinaamakhu.blogspot.com/

८३.(लघुकथा) ठेली

(लघुकथा)
ठेली

सरण राई

सैदान्तिक ठेलीका ठेली पढेर उनीहरु राजनैतिक विश्लेषक र नेता भए  | मान्छेलाई कन्भिन्स गर्न र पिछलग्गु बनाउन खप्पिस उनीहरुले अनेकौ सपना बाँढेर पुरानो व्यवस्थाको चिहानमा नयाँ व्यवस्था ल्याए | मान्छेहरु आफुलाई देखाइएका सपनाहरु पुरा होलान् भनेर हर्षित भए |
नयाँ व्यवस्था भनिए पनि त्यहाँ पुरानै कुराहरुको हालीमुहाली भइरहेको छ |सैध्दातिक ठेलीमा लेखिएका केहि लागु भएको छैन | ठेलीमा लेखिएका सैदान्तिक विचार, र आस्था धुलिसात भईसकेकोले नेता ठग भैसके भन्ने मतदाताको विचार बन्दै गएको छ | उनीहरु चुनावमा मतदाता भुलाउन सकस भैरहेको महसुस गर्छन् |
उनीहरुलाई फेरि मतदाता भुलाउन सैदान्तिक ठेलीको आवश्यकता महसुस हुन्छ | बिर्सिसकेको ठेलीहरु खोजेर निकाल्छन्  | ठेलीहरु मुसाले काटेर , धमिराले खाएर,माउ लागेर  प्वालै प्वाल परेको-फाटेको कामै नलाग्ने जीर्ण भइसकेका  रहेछन्  |

२०७४ वैशाक २१, धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/

Natureal Things‏ @VibrantNatures  Jul 27

Giant Water Lilies in Brazil

८२.(लघुकथा) भल-बाढी

(लघुकथा)
भल-बाढी

सरण राई

खेत खोलाको छेउमा भएर पनि खेती गर्न जहिले पनि पानीको अभाव | सम्पत्तिको नाममा भएको एउटा खेत | कति पटक उसले कुलो खन्यो , केही दिनमै भल-बाढीले बगाएर उस्ताको उस्तै | अन्न फलाएर सम्पन्न बन्ने उसको सपना | हराभरा लहलह बाली कल्पना मात्र | भदौरे भल-बाढीले बगाएर खेतको नामो निसान केही रहेन | जिलो सकियो ! लन्ठै साफ ...
जीवन हो ! कसको पो चिताऊ पुगेको छ र !

+ + + + + +

जे गरेर पनि पैसा कमाउने उसको उद्देश्य | अनेक परिश्रम , दु:ख अनेक काम गर्दा पनि पैसा कमाउन सकेन | ढल्कदो उमेर भैसक्यो, के गरौँ ? भ्रष्टाचारी गिरोहसँग साँठगाँठ गरेपछि पैसा बर्सन थाल्यो | पैसा , पैसा थुप्रियो | पैसामा बस्यो, पैसामा सुत्यो | पैसाको भल-बाढी ! अहा ! अब भने उसले चिताको पुग्छ होला ...! हाँकेको ताकेको पुग्छ होला ! जीवन रमाइलै रमाइलो होला !
तर पैसाको भल-बाढीले बगाएर भ्रष्टाचारी गिरोहसँगै उसलाई पनि जेल पुरायो |
छ्या पैसा ! असल जीवन गुजार्न कहाँ काम लाग्यो र !

२०७४ वैसाक १९ , धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/

Mira Rai - Trail Running Nepal

Trail Running Nepal249 × 332Search by image

mira rai nepal running chamonix france

८०.(लघुकथा) एक छाक

(लघुकथा)
एक छाक

सरण राई

निर्वाचन परिचालन समितिको संयोजकको  हैसियतले निर्वाचन खर्च हेर्ने जिम्मेवारी पनि मेरै हुन्थ्यो | खर्च कम बनाउने हिसाबले उम्मेदवारसँग घरदैलो कार्यक्रममा १५ जना मात्र घुम्ने निर्णय गरेँ |
तर त्यो निर्णय लागु भएन | उम्मेदवारसँग घरदैलो कार्यक्रममा घुम्ने कार्यकर्ता जहिले पनि ५० भन्दा बढी नाघेकै हुन्थ्यो | ,खाना खाने बेला ५० भन्दा बढी नाघेकै हुन्थ्यो | चुनाव भनेपछि विकासोन्मुख देशको चुनाव -- मासु भात खाने भईहाले | साँझमा त कसै कसैले रक्सि पनि खाई हाल्थे |
किन सङ्ख्या घट्दैन ? प्रश्न मनमनै गरे | एकछाके आर्थिक अवस्था रहेछ हाम्रो | एक छाक खान पाए एक दिन बाँच्ने ? जीवन यसरी नै एक एक छाकको जोहो गर्दागर्दै बित्दो रहेछ | उम्मेदवारसँग घरदैलो कार्यक्रममा घुम्ने कोहि बिध्दार्थी थिए, धेरै बेरोजगारहरु थिए | आफै खाना पकाउनु पर्ने , खाना पकाए पनि मासु कहाँ हुने नि ! घुम्दा मासुभात खान पाईने | झण्डा बोक्यो , हिड्यो , हिड्यो | एक छाकको समस्या टर्यो |
फोहोरी राजनीति -- जति धेरै गरिब, लाटागोँङा . निमुखा , भिखमङ्गा, अशिक्षित , अबुझ अथवा एकछाके मतदाता रहिरहन्छ , सस्तैमा भोट किनेर मोजभोज गर्न पाईने | फोहोरी राजनैतिक दलहरुको ध्येय सदैव जनता 'एक छाके' रहिरहुन् र त्यसै अनुरुपको क्रियाकलाप |
एकछाके सर्वसाधारण, एकछाके मतदाता, एकछाके राजनीति ( एकछाक खुवाएर मत किन्ने पध्दत्ति) रहेसम्म के होला र ! मुलुक र राजनीति एकछाके राजनीति , एकछाके अर्थ व्यवस्था र एकछाके समाजभन्दा माथि कहिले उठ्ला ?!
दिक्क लाग्छ एक छाक खान पाए एक दिन बाँचिने यो एक छाके जीवनदेखि , एकछाके प्रवित्तिदेखि ...

२०७४ वैशाक १४, धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/

 Yak + mountains + golden hour = photo wizardry
Photo courtesy of Steve Wroe

७९.(लघुकथा) नाम

(लघुकथा)
नाम

सरण राई

पदोन्नतिमा, उम्मेदवारमा, राजनैतिक नियुक्तिमा, समितिहरुमा र अन्य राम्रा कामहरुमा सँगसँगै काम गरेका थुप्रै साथीहरुको नाम लिइयो, भनियो | मैले नाम लिँदा उनीहरुको प्रगति हुन्छ भने किन नाम नलिनु ? म सोच्थे | 'म हुन्छु' भनेर आफैलेआफ्नो नाम  लिनु भएन | र, जस जसको नाम मैले लिएँ, उनीहरुलेप्रगति गरे तर  उनीहरुले झुक्किएर पनि पदोन्नतिमा, उम्मेदवारमा, राजनैतिक नियुक्तिमा, समितिहरुमा र अन्य राम्रा कामहरुमा मेरो नाम लिएनन् | दुखेसो के गर्ने ? म नै योग्य थिइनँ होला |
***
"दु:ख पाएर छिट्टै मर्नेमा आफ्नो वा अरु कोहि एक जनाको नाम दिनुहोस् |" यमराजले सोध्दा सबै साथीहरुले दु:ख पाएर छिट्टै मर्नेमा मेरै नाम लिईरहेका थिए |
ए बास्सै ! साथीहरुले मलाई सम्झेकै रहेछन |
म वास्तविकता मात्रै मान्ने मान्छे भएपनि सपना चाहीँ कस्तो कस्तो देख्छु | बाल्यकालमा परेको अन्धविश्वासको प्रभावले होला सपनामा पनि यमराज , देउता , राक्षस आदि धार्मिक आख्यानका पात्रहरु देख्छु |
जेहोस सपनामै भए पनि साथीहरुले मेरो नाम लिए |

२०७४ वैशाक ११, धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/
The sign to Everest Base Camp 
Photo courtesy of Leigh Barnes

७८.(लघुकथा) उम्मेदवारको ताँती

(लघुकथा)
उम्मेदवारको ताँती

सरण राई

चुनाव हुनु कहाँ छ कहाँ ! उम्मेदवारको ताँती लागेको छ |
उम्मेदवारहरुको ताँतीमा रहेका उनीहरुको अनुहार सरसर्ती हेर्छु | प्रायजसो सबैलाई पहिला नै देखेको हुँ |
उम्मेदवार नं १-- गाउँघरमा कुखरा चोरेर छिमेकीहरुको कुटाई खाई स्वघोषित गाउँ निकाला भएका व्यक्ति रहेछन् |
उम्मेदवार नं २-- चोरी, गुण्डागर्दी, बलात्कार, हत्या जस्ता जघन्य अपराधको मुद्दा लागेका ऊ सजायबाट बच्न ठुलो पार्टीमा प्रवेश गरेर नेता कहलाईएको व्यक्ति रहेछन् |
उम्मेदवार नं ३ -- लोकसेवाको परीक्षामा फेल भएका तर वैदेशिक रोजगारको धन्धा चलाएर दुनिया झुक्याई पैसा कमाउन सफल भएका व्यक्ति रहेछन् |
उम्मेदवार नं ४ -- प्रशासन, पुलिश र कालाबाजारियाहरुको दलालको भित्रि काम गर्ने तर बाहिर देखाउदा भने पार्टीको पूर्णकालीन कार्यकर्ता भनाउदो व्यक्ति रहेछन् |
उम्मेदवार नं ५,६,७,...थुप्रै तर सबैको एउटा मिल्दो जुल्दो उद्देश्य चाहि 'कुम्ल्याउने , रास्ट्रिय सम्पत्ति कुम्ल्याउने' | हुन पनि उनीहरुका आदर्श पुरुष वा नारी (मानव) नेता, मन्त्री र चल्ताफिर्ता कार्यकर्ता सबैले कुम्ल्याई रहेकै छन् |  कोरिया जानेहरुको ताँतीजस्तै कुम्ल्याउनाकै लागि उम्मेदवारको ताँती लागेको छ |
सबै उस्तै छन् | राज्यले असल राजनीति पाएकै छैन | फोहोरी राजनीतिमा यस्तै उम्मेदवारहरुको ताँती लाग्ने हो र लागेको छ |
चुनाव भईहाल्यो भने पनि भोट के दिनु ? भोटकै बेईज्जत !

२०७४ वैशाक १० , धरान
https;//chhinaamakhu.blogspot.com/

७७.(लघुकथा) मतियार

(लघुकथा)
मतियार

सरण राई

सङ्गत काेसित गर्ने ? साथ कसलाई दिने ? कसरी समाजलाई सकारात्मक याेगदान गर्न सकिएला ? ऊ साेच्न थाल्छ ।
उसले कुनै नराम्राे काम गरेकाे छैन । तर पनि उ राष्ट्रघात भ्रष्टाचारजस्ता कामहरूकाे मतियार भएकाे छ ।
''नचाहिँदाे कुरा ? म कसरी मतियार हुन सक्छु ? म सर्वसाधारण आम मान्छे ! म कुनै राष्ट्रघात भ्रष्टाचार माफियातन्त्रसित प्रत्यक्ष संलग्न छैन, तसर्थ मतियार हैन ।''
''भाेट कसलाइ दिनुभयाे ? कसकाे र कुन पार्टिकाे समर्थन प्रचार गर्नु भाे ? पार्टिका नेताहरूका राष्ट्रघात भ्रष्टाचारजस्ता गलत कामकाे विराेध गर्नु भयाे ? माैन बस्नु समर्थन होइन ? पार्टिभित्र सकारात्मक कामका लागि छालफल वा कुरा उठाउनु भाे ? पार्टिलाइ सहि बाटाेमा हिडाउने काेसिस गर्नु भयाे ?''
''हरेक ठाउँमा निरीह सर्वसाधारण म ! पार्टिभित्र पनि नगन्य म ! निरीह म !
म के गर्न सक्छु र ?''
''तर तपाईँ जस्ताहरूलाई राजनीतिमा समाजमा व्यवस्थामा निरीह बनाएर तपाईँहरूकै समर्थन मत शक्तिकाे दुरूपयाेग गरेर राष्ट्रघात भ्रष्टाचार फटाहा नेताहरूले गरिरहेका छन् । त्यसकाे स्वतः भागिदार र मतियार तपाईँ हुनुहुन्छ । मतियार !''
''अहाे कत्राे गल्ती हामी सर्वसाधारणहरूले गरिरहेका रहेछाैँ अन्धसमर्थक भएर । अन्जानमै फटाहाहरूका मतियार भइरहेका रहेछाैँ आफूलाई निरीह सम्झेर । सर्वसाधारणहरूले आफूलाई बलियाे बनाएर आफ्नाे शक्ति आफ्नै लागि सदुपयाेग गरेमा मात्र सर्वसाधारणहरू शक्तिसाली भई सर्वसाधारणहरूकाे भलाे र उन्नती हुने रहेछ । यति बुझेमा देश र समाज राष्ट्रघाति भ्रष्टाचारी धाेकेबाजहरूकाे पञ्जाबाट मुक्त हुने रहेछ ।''
नाेवेल काेराेना काेविद १९ भाइरसबाट जाेगिए जस्तै फटाहाहरूले राजनीतिमा फैलाइरहेका राष्ट्रघात भ्रष्टाचार आदिका भाइरससँग बचेर भावी सन्ततिका लागि देश जाेगाउन सक्छाैँ ।
त्यसका लागि राजनीतिमा पनि लगडाउन आवश्यक हुन सक्छ !

🔴
२०७६ चैत १४, धरान
🔥☯️🔥

https://chhinaamakhu.blogspot.com/

७६.(लघुकथा) झोले

(लघुकथा)
झोले

सरण राई

सँगै पढेको र पार्टीमा पनि सँगसँगै काम गरेको साथीले राजनैतिक नियुक्ति पाएको देखेर उसलाई पनि लागिपर्दा पार्टीले मुल्याङ्कन गर्दो रहेछ भन्ने भ्रम पर्यो | साथीको मावली,ज्वाई र सशुराली खलक पार्टीको प्रभावशाली नेताहरु थिए भन्ने उसलाई थाहा भएन | र, भ्रम कायम रहिरह्यो | जोडतोडले पार्टी काममा खटियो | सारा समय पार्टीलाई दियो | नदिएर पनि के गर्ने ? नोकरी पाइने होइन | उसले लिएको शिक्षा व्यावसायमुलक जीवनमुखी थिएन | उध्दोग, ब्यापार व्यवसाय केहि जानेको थिएन | ऊ पार्टीको पूर्णकालिन सदस्य भयो |
चुनाव आयो | टिकटको आशार्थी भयो | 'उसले टिकट पाउँछ' भन्नेहरु त्यतिबेला जिल्ल परे जब हिजोको खुँखार पञ्चले टिकट पायो | पञ्चले टिकट पाएको रहस्य पंचायत कालमा कुम्ल्याएको रकमको केहि लाख पार्टीलाई र केहि लाख गोप्य तवरले नेतालाई समर्पण थियो | ऊ निराश भएर शोचमग्न भयो -- 'पार्टीमा यत्रो लामो समय खटेको उसको हैसियत के ?'
गणतन्त्र धनिमानी, सामन्त , बेइमान , भ्रष्ट र विदेशी दलालहरुका लागि आएको रहेछ | पार्टीलाई समय र चन्दा दिँदादिँदा आर्थिक दुरावस्थामा पुगेको उसले आफ्नो हैसियत थाहा पायो | मातापिताभन्दा ठुलो र  प्राणभन्दा प्यारो ठानेको गणतान्त्रिक  पार्टीको वास्तविक हैसियत पनि थाहा भयो |
(यो गणतान्त्रिक व्यवस्थाले उजस्ता युवाहरुलाई अरब ,कोरिया अथवा विदेशमा गुलाम बनाई देशबाट पलायन गराउने राजनैतिक व्यवस्था निर्माण गरेर सामन्तलाई बेरोकटोक शासन गर्ने र शोषण गर्ने स्वर्ण वातावरण निर्माण गरेको रहेछ | असल राजनीति गरेर देश बनाउन चाहने उजस्ता युवाहरुको पार्टीभित्र कुनै हैसियत नहुनाले देश दिनोदिन कुव्यवस्थामा फस्दैछ |)मनमनै ऊ सोच्न विवस छ, विचरा झोले ऊ ... जीवनभर झोले !

२०७४ वैशाख ७ , धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/

७५.(लघुकथा) हार

(लघुकथा)
हार

सरण राई

त्यो धनमानेले मलाई जिन्दगीमा यति धेरै दुःख दियो कि मेरो जिन्दगी नै नरक भयो । जेल बस्नु पर्याे, स्वास्नी छोराछोरीहरूसँग छुट्टिनु पर्यो । कुकुरले समेत नपाउने दुःख पाइयो, भनि साध्य छैन । त्यसलाई कुटपिट गर्दै अन्तमा त्यसको ज्यान लिने उद्देश्यका साथ खुकुरी, पेस्तोल र विष बोकेर रातको अन्धकारमा म त्यसको घरभित्र सुटुक्क छिरेको छु ।
‘मलाई चिनिस् ? ए बजिया, धन्माने । म आज तलाई मारेर बदला लिन आएको छु, हा..हा..हा..।’ म डरलाग्दो अट्टहास हाँसो हाँस्दै त्यसको कठालो समात्छु ।
‘अँ..अँ..तँ.. ह् ह..ज्जुर.. काले ..।’
‘अँ, काले होइन तेरो काल , कति दुःख दिइस्, त्यसको बदला लिन आएको..।’
उसको चालढाल र अनुहार नियाल्छु, त्यहाँ कहाँ पहिलाको धनमानको फूर्तीफार्ती र रूपरङ्ग थियो । म जस्ता धेरैलाई अन्याय र अत्याचार गरेर कमाएको बैभवले उसलाई सुख दिएको रहेनछ | भिजेको मुसो जस्तो, प्यारालाइसिस भएर राम्ररी उभिन पनि नसक्ने, दुब्लो अहिले नै मरिहाल्छ कि जस्तो । म सन्तोष मान्छु |
उसको त्यस्तो हालत देखेर मैले खुकुरी, पेस्तोल र विष केही पनि निकाल्न परेन । मैले सोचेको थिएँ — विष कि खुकुरी वा पेस्तोल ? कुनै एक रोज्न लगाएर त्यसैद्वारा मार्ने । उसको त्यस्तो अवस्था देखेर म उसको कठालो छाड्छु ।
ऊ डङ्ग्रङ्ग लड्छ, केही हलचल गर्दैन । छाम्छु ऊ त मरिसकेछ ।
बदला लिनका लागि जीवनभर तड्पे । सबै तयारी पूरा गरेर पनि म हारेँ । अन्तिममा पनि उसैले जित्यो !
🔴
२०७०चैत १२, बुधबार, धरान
🔥☯️🔥

(सरण राई , लक्ष्मी राई , पवित्रा राई र मुलुक्राज राई )मनकामनामा२०७२को महाभूकम्पपछी२०७३ )

७४.(लघुकथा) अन्तिम थाेपा

(लघुकथा)
अन्तिम थाेपा

सरण राई

मृत्यु शय्यामा छ ऊ ।
अजम्बरी साेचेर उसले धनमाथि धन थुपार्याे । सम्पत्तिकाे थुप्राे !
पैसाकाे बल ,छल, कपट,बेइमानी, धाेकाधडी के मात्र गरेन उसले !
पार्टीकाे सर्वाेच्च पद, सरकारकाे सर्वाेच्च पद विदेशीहरूकाे गाेटि भएर प्राप्त गर्याे । राष्ट्रधात, भ्रष्टाचार, अन्याय, अत्याचार के चाहीँ गरेन ? देशद्राेहभन्दा ठूलाे अपराध के हाेला ?
राष्ट्रधाती मेडल जनताले दिए । छलि भ्रष्ट दलाल सबै विशेषण पायाे ।
अन्तमा अन्तिम कालमा आफूले गरेका यी निकृष्ट कामहरूले उसकाे आँखामा प्रायश्चितकाे आँसु जम्न खाेज्याे ।
तर अन्तिम अवस्था ! आँखाबाटआँसु खसाउनु त के... अन्तिम थाेपा आँखामा जम्न समेत सकेन ।
....
दर्दनाक मरण !

🔥
२०७६ चैत १५,शनिबार , धरान
🔥☯️🔥

७३.(लघुकथा) अवस्था

(लघुकथा)
अवस्था

सरण राई

नौ वर्षकै उमेरमा विदेश लगेको छोरालाई लिएर ९वर्षपछि उनीहरू स्वदेश फर्किएका छन् ।
सबै आफन्त इष्टमित्रहरूलाई भेटिरहेका छन् । मलाई पनि भेट्छन् । उनीहरूकै अनुरोधमा केही रमाइला स्थानहरू भ्रमण गर्छाैँ । उनीहरू विदेश फर्किने दिन नजिक आइरहेको हुन्छ ।
म ९ वर्षकै उमेरमा  विदेश गएर ९ वर्षपछि स्वदेश फर्किएको १८ वर्षिय भदैलाई सोध्छु “हाम्रो देश सानैमा छोड्यौ, अहिले आउँदा हाम्रो देश कस्तो लाग्यो ?”
“राम्रो लाग्यो ।”
“उसो भए यतै फर्केर बस्छौ त ?”
“यतै बस्न त सक्दिनँ ।” स्पष्ट जवाफ ।
उसको जवाफ सुनेर  मलाई देशको अवस्था  बुझेझैँ लाग्छ ।


२०७३ फगुन १४, सुमेरु अस्पताल

७२.(लघुकथा) अंशभाग

(लघुकथा)
अंशभाग

सरण राई

  दार्जिलिङको प्रशिद्ध साहित्यकार ८५वर्षिय पति र ८१ वर्षिय पत्नीको प्रेमिल युगल जोडिलाई देख्दा हामी दम्पति पनि त्यो उमेरसम्म बाँच्न पाए हुन्थ्यो भनेर कल्पिएका थियौँ ।
नभन्दै समयक्रममा ६९ वर्षिय म हेमोडायलाइसिस गरिरहनु पर्ने ६४ वर्षिय पत्नीलाई बारम्बार अस्पताल लगेर कुरुवा भई स्याहारीरहेको छु । यस्तो आफ्नो अंशभागमा परेको जीवन भोगाइदेखि असन्तुष्ट  भएको म मेरो छेउको ३० वर्षिय पति हेमोडायलाइसिस गरिरहनु पर्ने २४ वर्षिय पत्नीलाई स्याहारी रहेको देख्छु । यो देखेर  चित्त बुझाउँछु, सोच्छु— “मेरो अंशभागमा परेको जिन्दगी उसकोभन्दा त राम्रो रहेछ ।”
आफ्नो आफ्नो अंशभागमा परेको जिन्दगी... .!

२०७३ फगुन १२, सुमेरु अस्पताल

७१.(लघुकथा) अन्धविश्वासको पहाड

(लघुकथा)
अन्धविश्वासको पहाड

सरण राई

“मोर्निङ्ग वाक ?”
“मोर्निङ्ग वाक ?” सोधेर वाक्कै पार्छन् ।
विदेश घुम्ने औकात छैन । स्वदेशभित्रै घुम्न निस्किएँ । घुम्ने प्रयोजन के ? के काम ? किन ?... लौ फेरि अनगिन्ती प्रश्नहरू !
सुखसित “मोर्निङ्ग वाक ?” गर्न मानिसहरूले किन मन्दिरसम्म छाने ? स्वदेशभित्रै  बेरोकटोक घुमफिर गर्न किन तीर्थयात्री भए ? मलाई प्रष्ट हुन्छ । स्वदेशभित्र धुम्ने हेर्ने पर्यटकिय स्थल धार्मिक स्थान बाहेक अरु रहेनछ ।  जहाँ जानुस धार्मिक स्थान । सजिलो बाटो धार्मिक बाटो !
धार्मिक भक्तजन राजनितीज्ञहरूका प्रिय छन् । अन्धविश्वासको पहाड फोहोरी राजनीतिको बलियो जग ! अन्धविश्वासी सर्वसाधारणको मानसिक स्थिति ‘पुर्पुरोमा नलेखिएकोले पाइएन ।’ राजनैतिक लेखाजोखा नुहुनु फोहोरी राजनीतिका लागि हितकर !
अविकसित मानसिक अवस्था हुँदा राजनीति सर्वसाधारणको पहुच बाहिर हुन्छ । अन्धविश्वासको संसारमा सडेको विचार, अफवाह र भ्रमको खेती राम्रो फस्टाउँछ । सत्ता टिकाउन सजिलो हुन्छ । राजनीतिले अन्धविश्वासको पहाड ठड्याउँछ । अन्धविश्वास र अज्ञानता मौजुद रहदा सर्वसाधारण निरीह हुन्छन् । अन्धविश्वासको पहाड नाघ्न नसक्ने निरीह  सर्वसाधारण हुन्छन् ।
राजनीतिमा पनि निरीह सर्वसाधारण  भजन किर्तन गाएरै, अन्धभक्त ‘अन्धा’ बनेरै जीवन बिताउँछन् !

२०७३ भदौ २२, सुकेधारा

७० .(लघुकथा) मेरो वर्तमान

(लघुकथा)
मेरो वर्तमान

सरण राई

याे महिना परिवारका चार जनाकाे जन्मदिन परेकाे छ मेराे समेत । तर लकडाउन !
पाेहाेर पत्नीकाे देहान्तले जन्मदिन मनाइएन ।
त्याेभन्दा केही वर्ष अगाडि पनि पत्नी बिरामी भएकाेले जन्मदिन मनाइएन ।
त्याेभन्दा अगाडि नेपालमा जन्मदिन मनाउने चलन थिएन र जन्मदिन मनाउने कुरै थिएन ।
म २००४ सालमा जन्मेकाे हुँदा २००४ सालदेखि आजका मितिसम्म म के भइरहेकाे छु ?
राणाशासण, २००७सालकाे क्रान्ति, २०१५सालकाे आम निर्वाचन, २०१७काे संसद विगठन, पञ्चायती व्यवस्था, जनआन्दाेलन,बहुदलीय व्यवस्था, गणतन्त्र आदि मैले भाेगेका परिवर्तनहरू !
यी परिवर्तनहरूमा सबैभन्दा त्रसित अवस्था वर्तमान !
वर्तमान- वर्तमान !
बर्तमान आफु हो , आफ्नो हो र जीवन हो !
बर्तमान- काेराेना काेविद १९ले विश्वभर पुर्याएकाे भयङ्कर असरले दु:खदायक बनेको छ , विश्वभरी दर्दनाक मृत्युहरू ! मानिसहरूकाे मनभित्र उब्जिएकाे डर, भय,निराशा ! अनिश्चितता !
प्रश्न - अब मानिसकाे अवस्था के हाेला ?
जे गत सबैकाे मेराे पनि त्यही !
त्यसो भन्दा पनि मानिसले सृष्टिदेखि नै अनेकाैं समस्याहरूकाे सामना गरेकाे छ । बिफर याे काेराेनाभन्दा डरलाग्दाे थियाे त्यतिबेला । डा. जेनर निस्किए । हैजा,प्लेग महामारी, टि.वी.,एड्स, अनेक जानलेवा राेगहरू ! विनासकारी युध्द युध्द, पहिलाे र दाेस्राे विश्वयुध्दहरू ! अनेक अनेक ! ति सबैलाइ जितेर मान्छे बाँचिरहेकाे छ।
धनि गरिब सबै मानिसहरू र सबै देशहरू काेराेना विरूध्द एक हुनुपर्ने अभिमतलेआशा जगाएकाे छ ।
समुद्र रहे न थाेपाहरू रहने हाे । थाेपाहरूकै जमघट हाे समुद्र । थोपा रहे समुद्र !
तसर्थ म के भइरहेछु ? साेध्ने साेच्ने हाेइन ।
साेध्नु साेच्नु पर्ने रहेछ... म एउटा थाेपा एउटा मानिसले के याेगदान दिन सक्छु मानव जाति बचाउन ? अनुशासनमा बसेर आफु 'काेराेना भाइरस मानव बम' नहुनु वर्तमान पुकार रहेछ ।
अनुशासनमा बसेर म 'भाइरस बम' बन्दिनँ ! आफु पनि बाँच्छु र अरूलाई पनि बचाउँछु ! मानिसको भविष्य मेरो हातमा छ !
... मेरो वर्तमानले मानव भविष्य सुरक्षित गर्न सक्छ !
महत्त्वपूर्ण मेरो वर्तमान !
🔴
२०७६ चैत १६, धरान
🔥☯️🔴

६९ .(लघुकथा) साथ सहकार्य

(लघुकथा)
साथ सहकार्य

सरण राई

यात्रामा अथवा बाँचुन्जेल कसैकाे साथ चाहिँदाे रहेछ ।
यात्रामा अथवा तन्नेरी कालमा तिनीसँग भेट भयाे । सन्तान जन्मिए,परिवार भयाे । सामान्य जीवन गुजारीरहेकाे बेला तिनकाे अकाल मुत्युले म एक्लाे भएँ ।
असह्य चाेट विछाेडकाे ,आलाे घाउ रगत भल्भली बगिरहेझैँ पीडा मनभरी बगेर बाँच्न गाह्राे भइरहेकाे बेला अपिरचिताले पीडाकाे दहबाट पाैडन मदत गरीन् । त्याे अमूल्य साथ थियाे । तर त्याे साथ सदैव सम्भव थिएन र भएन ।
म फेरि एक्लाे भएँ ।
सन्तान छन् नि ?
हाे, त्याे पनि । तिनीहरूले जीवनयापनमा साथ दिइरहेका छन् । भाेकै प्यासै बस्नु परेकाे छैन । देख्ता आनन्दसित बाँचेकाे देखिन्छु ।
मन हाे ! पापी मन बहकिन्छ । आत्मीयता अपनत्व प्रेम माया खाेज्छ । त्याे पाउने उमेर अब कहाँ छ र ?
मनलाई जहिले पनि खुश राखियाे । स्वार्थपूर्ति खातिर मनले नमानेकाे कुनै काम गरिएन । अन्तरमनकाे पुकार अनुसार बाँच्दा कैयाैकाे साथ पाइयाे । कैयाें मनले खाएकाहरूलाई साथ दिइयाे । सहकार्य गरियाे ।
साथ खालखाल्काे हुँदाेरहेछ अवस्था अनुसार । अझै मनले साथ खाेज्छ । खाेज्नु स्वाभाविक हाे । 'देश काल परिथति ' भन्थे म तन्नेरी हुँदा । बाल्यकाल तन्नेरीकाल समय पनि खाेलाजस्तै सलल बगेर जाँदाेरहेछ मान्छेले थाहै नपाई । भेलले हुत्याएर एकान्त कुनामा फाल्दा पाे मान्छे किनारामा फालिएकाे माछाझै छट्पटिदाे रहेछ ।
त्यस्तै मेराे व्यक्तिगत जीवनमाजस्तै समग्र मानव समाजमा पनि संकटकाे अवस्था छ ।
समयअनुसारकाे साथ...एउटा व्यक्तिलाईझैँ समग्र मानवलाई पनि सबैकाे साथ चाहिएकाे छ । सबैकाे सहकार्य जरूरी भएकाे छ ।
(मानिसकाे वर्तमान काेराेनाले यस्तै भएकाे छ । एकजना डुब्दा उमात्र एक्लाे नडुबेर परिवार समुदायलाई समेत डुबाउने भएकैले एकसाथ सामुहिक प्रयत्न आवश्यक भएकाे छ । याे काेराेना संकटबाट बाँचिएछ भने मलाई कस्ताे साथ चाहिने हाे साेच्ने छु , खाेज्ने छु ...।) मनमनमा साेच्छु ।
अहिले मैले मानव जातिलाई जाेगाउनका लागि दिने 'साथ' भनेकाे याे लकडाउन अवधिमा अनुशासित भएर धरभित्र बस्नु हाे ।
अरू..... बाँचेमा साथ त कसै न कसैकाे पाइहालिन्छ नि ...
🔴
२०७६ चैत १८, धरान
🔥☯️🔥

६८.(लघुकथा) नायकविहीन नाटक

(लघुकथा)
नायकविहीन नाटक

सरण राई

(रङ्गमञ्च— पूरा देश
दर्शक— खलनायकहरूद्वारा मञ्चन भइरहेको  नाटक हेर्न विवश सारा जनता)
...   ...
“माननियहरू ! माननियहरू !!”
“के को माननियहरू ?”
“तपाईँहरू माननिय, कसैले स्वेच्छाले मान सम्मान नगर्ने स्वघोषित माननियहरू ! गरिब देशको रकम आफूतिर तान्ने ताननियहरू !”
“गरिब देशको मात्र होइन धनि देशको डलर, पौण्ड, रियाल, युआन, यानजस्ता अन्तरराष्ट्रिय रकमको पनि ताननिय । वैदेसिक सहायता, भूकम्पपिडीत, विकासका अनेकै रकम हजम गर्ने  पचाउने पचाउनिय हौँ ।”
“नियमापत्ति ! नियमापत्ति !”
“नियमापत्ति ! नियमापत्ति !”
सुत्रधार— “लौ सदाझैँ फेरि संसदभित्र वादविाद, भनाभन, तोडफोड, कुटाकुट, कुर्सी हानाहान, हात हालाहाल सुरु... युद्ध मैदान भएको छ संसद हल । संसद हल मात्र नभएर पूरै देश अशान्ति क्षेत्र भएको छ । चक्काजाम, हडताल,  तोडफोड, बन्द ! बन्द, बन्दले देश बन्द ! भ्रष्टाचार र बेथिती ! सकारात्मक सोच र काम कतै छैन । अनिर्णय र अविश्वासको बन्दी देश !”
“ए सुत्रधार, के भन्दैछस् ? राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री छान्ने हामी ! सर्वशक्तिमान हामी ! देश टुक्रा टुक्रा पारेर भागबन्दा गरेर चपाइचपाइ पचाइरहेका हामी... हाम्रो पोल खोल्छस् । बजाइदिऊ !”
सुत्रधार— देख्नुभयो देशवासीहरू...यिनीहरू सब खलनायक हुन्  । नायक बन्न नसक्ने यिनीहरूले देशमा नायक जन्मन दिदैनन् । देश नायकविहीन छ । खलनायकहरूद्वारा मञ्चन भइरहेको नायकविहीन खलनायकी नाटक हेर्न सारा जनतालाई विवश  पार्छन् ।”
"हान्दे , मारी दे यो पाजी सुत्रधारलाई ! यसलाई खतम पारे पछी जनता जगाउने  कोहि हुँदैन | जनता अन्धा छन् |  सधै अन्धा रहन्छन् | सधै हाम्रो हालीमुहाली चलिरहन्छ | हान्दे , मारी दे यो पाजी सुत्रधारलाई !"
( बिद्यमान भ्रष्टाचारी दलहरू सुत्रधारलाई नै समाप्त पार्न चाहन्छन् । सुत्रधारमाथि खनिन्छन् । हल्ला होहल्लाभित्र  सुत्रधारको आवाज हराउन थाल्छ ...|)

प्रिमार्जन— २०७३ चैत ११, गोल्छा अस्पताल

Taslima Nasrin
Taslima Nasrin in 2007
Native name	তসলিমা নাসরিন
Born	25 August 1962 (age 54) Mymensingh, East Pakistan (now Bangladesh)
Occupation	Physician, Poet, novelist, columnist.
Nationality	Swedish
Citizenship	Bangladesh, Sweden
Subject	Humanism,secularism, rationalism, feminism.
Literary movement	Women's rights, Human rights, secular movements
Years active	1973–present
Website
taslimanasrin.com

ै