७९.(लघुकथा) नाम

(लघुकथा)
नाम

सरण राई

पदोन्नतिमा, उम्मेदवारमा, राजनैतिक नियुक्तिमा, समितिहरुमा र अन्य राम्रा कामहरुमा सँगसँगै काम गरेका थुप्रै साथीहरुको नाम लिइयो, भनियो | मैले नाम लिँदा उनीहरुको प्रगति हुन्छ भने किन नाम नलिनु ? म सोच्थे | 'म हुन्छु' भनेर आफैलेआफ्नो नाम  लिनु भएन | र, जस जसको नाम मैले लिएँ, उनीहरुलेप्रगति गरे तर  उनीहरुले झुक्किएर पनि पदोन्नतिमा, उम्मेदवारमा, राजनैतिक नियुक्तिमा, समितिहरुमा र अन्य राम्रा कामहरुमा मेरो नाम लिएनन् | दुखेसो के गर्ने ? म नै योग्य थिइनँ होला |
***
"दु:ख पाएर छिट्टै मर्नेमा आफ्नो वा अरु कोहि एक जनाको नाम दिनुहोस् |" यमराजले सोध्दा सबै साथीहरुले दु:ख पाएर छिट्टै मर्नेमा मेरै नाम लिईरहेका थिए |
ए बास्सै ! साथीहरुले मलाई सम्झेकै रहेछन |
म वास्तविकता मात्रै मान्ने मान्छे भएपनि सपना चाहीँ कस्तो कस्तो देख्छु | बाल्यकालमा परेको अन्धविश्वासको प्रभावले होला सपनामा पनि यमराज , देउता , राक्षस आदि धार्मिक आख्यानका पात्रहरु देख्छु |
जेहोस सपनामै भए पनि साथीहरुले मेरो नाम लिए |

२०७४ वैशाक ११, धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/
The sign to Everest Base Camp 
Photo courtesy of Leigh Barnes

७८.(लघुकथा) उम्मेदवारको ताँती

(लघुकथा)
उम्मेदवारको ताँती

सरण राई

चुनाव हुनु कहाँ छ कहाँ ! उम्मेदवारको ताँती लागेको छ |
उम्मेदवारहरुको ताँतीमा रहेका उनीहरुको अनुहार सरसर्ती हेर्छु | प्रायजसो सबैलाई पहिला नै देखेको हुँ |
उम्मेदवार नं १-- गाउँघरमा कुखरा चोरेर छिमेकीहरुको कुटाई खाई स्वघोषित गाउँ निकाला भएका व्यक्ति रहेछन् |
उम्मेदवार नं २-- चोरी, गुण्डागर्दी, बलात्कार, हत्या जस्ता जघन्य अपराधको मुद्दा लागेका ऊ सजायबाट बच्न ठुलो पार्टीमा प्रवेश गरेर नेता कहलाईएको व्यक्ति रहेछन् |
उम्मेदवार नं ३ -- लोकसेवाको परीक्षामा फेल भएका तर वैदेशिक रोजगारको धन्धा चलाएर दुनिया झुक्याई पैसा कमाउन सफल भएका व्यक्ति रहेछन् |
उम्मेदवार नं ४ -- प्रशासन, पुलिश र कालाबाजारियाहरुको दलालको भित्रि काम गर्ने तर बाहिर देखाउदा भने पार्टीको पूर्णकालीन कार्यकर्ता भनाउदो व्यक्ति रहेछन् |
उम्मेदवार नं ५,६,७,...थुप्रै तर सबैको एउटा मिल्दो जुल्दो उद्देश्य चाहि 'कुम्ल्याउने , रास्ट्रिय सम्पत्ति कुम्ल्याउने' | हुन पनि उनीहरुका आदर्श पुरुष वा नारी (मानव) नेता, मन्त्री र चल्ताफिर्ता कार्यकर्ता सबैले कुम्ल्याई रहेकै छन् |  कोरिया जानेहरुको ताँतीजस्तै कुम्ल्याउनाकै लागि उम्मेदवारको ताँती लागेको छ |
सबै उस्तै छन् | राज्यले असल राजनीति पाएकै छैन | फोहोरी राजनीतिमा यस्तै उम्मेदवारहरुको ताँती लाग्ने हो र लागेको छ |
चुनाव भईहाल्यो भने पनि भोट के दिनु ? भोटकै बेईज्जत !

२०७४ वैशाक १० , धरान
https;//chhinaamakhu.blogspot.com/

७७.(लघुकथा) मतियार

(लघुकथा)
मतियार

सरण राई

सङ्गत काेसित गर्ने ? साथ कसलाई दिने ? कसरी समाजलाई सकारात्मक याेगदान गर्न सकिएला ? ऊ साेच्न थाल्छ ।
उसले कुनै नराम्राे काम गरेकाे छैन । तर पनि उ राष्ट्रघात भ्रष्टाचारजस्ता कामहरूकाे मतियार भएकाे छ ।
''नचाहिँदाे कुरा ? म कसरी मतियार हुन सक्छु ? म सर्वसाधारण आम मान्छे ! म कुनै राष्ट्रघात भ्रष्टाचार माफियातन्त्रसित प्रत्यक्ष संलग्न छैन, तसर्थ मतियार हैन ।''
''भाेट कसलाइ दिनुभयाे ? कसकाे र कुन पार्टिकाे समर्थन प्रचार गर्नु भाे ? पार्टिका नेताहरूका राष्ट्रघात भ्रष्टाचारजस्ता गलत कामकाे विराेध गर्नु भयाे ? माैन बस्नु समर्थन होइन ? पार्टिभित्र सकारात्मक कामका लागि छालफल वा कुरा उठाउनु भाे ? पार्टिलाइ सहि बाटाेमा हिडाउने काेसिस गर्नु भयाे ?''
''हरेक ठाउँमा निरीह सर्वसाधारण म ! पार्टिभित्र पनि नगन्य म ! निरीह म !
म के गर्न सक्छु र ?''
''तर तपाईँ जस्ताहरूलाई राजनीतिमा समाजमा व्यवस्थामा निरीह बनाएर तपाईँहरूकै समर्थन मत शक्तिकाे दुरूपयाेग गरेर राष्ट्रघात भ्रष्टाचार फटाहा नेताहरूले गरिरहेका छन् । त्यसकाे स्वतः भागिदार र मतियार तपाईँ हुनुहुन्छ । मतियार !''
''अहाे कत्राे गल्ती हामी सर्वसाधारणहरूले गरिरहेका रहेछाैँ अन्धसमर्थक भएर । अन्जानमै फटाहाहरूका मतियार भइरहेका रहेछाैँ आफूलाई निरीह सम्झेर । सर्वसाधारणहरूले आफूलाई बलियाे बनाएर आफ्नाे शक्ति आफ्नै लागि सदुपयाेग गरेमा मात्र सर्वसाधारणहरू शक्तिसाली भई सर्वसाधारणहरूकाे भलाे र उन्नती हुने रहेछ । यति बुझेमा देश र समाज राष्ट्रघाति भ्रष्टाचारी धाेकेबाजहरूकाे पञ्जाबाट मुक्त हुने रहेछ ।''
नाेवेल काेराेना काेविद १९ भाइरसबाट जाेगिए जस्तै फटाहाहरूले राजनीतिमा फैलाइरहेका राष्ट्रघात भ्रष्टाचार आदिका भाइरससँग बचेर भावी सन्ततिका लागि देश जाेगाउन सक्छाैँ ।
त्यसका लागि राजनीतिमा पनि लगडाउन आवश्यक हुन सक्छ !

🔴
२०७६ चैत १४, धरान
🔥☯️🔥

https://chhinaamakhu.blogspot.com/

७६.(लघुकथा) झोले

(लघुकथा)
झोले

सरण राई

सँगै पढेको र पार्टीमा पनि सँगसँगै काम गरेको साथीले राजनैतिक नियुक्ति पाएको देखेर उसलाई पनि लागिपर्दा पार्टीले मुल्याङ्कन गर्दो रहेछ भन्ने भ्रम पर्यो | साथीको मावली,ज्वाई र सशुराली खलक पार्टीको प्रभावशाली नेताहरु थिए भन्ने उसलाई थाहा भएन | र, भ्रम कायम रहिरह्यो | जोडतोडले पार्टी काममा खटियो | सारा समय पार्टीलाई दियो | नदिएर पनि के गर्ने ? नोकरी पाइने होइन | उसले लिएको शिक्षा व्यावसायमुलक जीवनमुखी थिएन | उध्दोग, ब्यापार व्यवसाय केहि जानेको थिएन | ऊ पार्टीको पूर्णकालिन सदस्य भयो |
चुनाव आयो | टिकटको आशार्थी भयो | 'उसले टिकट पाउँछ' भन्नेहरु त्यतिबेला जिल्ल परे जब हिजोको खुँखार पञ्चले टिकट पायो | पञ्चले टिकट पाएको रहस्य पंचायत कालमा कुम्ल्याएको रकमको केहि लाख पार्टीलाई र केहि लाख गोप्य तवरले नेतालाई समर्पण थियो | ऊ निराश भएर शोचमग्न भयो -- 'पार्टीमा यत्रो लामो समय खटेको उसको हैसियत के ?'
गणतन्त्र धनिमानी, सामन्त , बेइमान , भ्रष्ट र विदेशी दलालहरुका लागि आएको रहेछ | पार्टीलाई समय र चन्दा दिँदादिँदा आर्थिक दुरावस्थामा पुगेको उसले आफ्नो हैसियत थाहा पायो | मातापिताभन्दा ठुलो र  प्राणभन्दा प्यारो ठानेको गणतान्त्रिक  पार्टीको वास्तविक हैसियत पनि थाहा भयो |
(यो गणतान्त्रिक व्यवस्थाले उजस्ता युवाहरुलाई अरब ,कोरिया अथवा विदेशमा गुलाम बनाई देशबाट पलायन गराउने राजनैतिक व्यवस्था निर्माण गरेर सामन्तलाई बेरोकटोक शासन गर्ने र शोषण गर्ने स्वर्ण वातावरण निर्माण गरेको रहेछ | असल राजनीति गरेर देश बनाउन चाहने उजस्ता युवाहरुको पार्टीभित्र कुनै हैसियत नहुनाले देश दिनोदिन कुव्यवस्थामा फस्दैछ |)मनमनै ऊ सोच्न विवस छ, विचरा झोले ऊ ... जीवनभर झोले !

२०७४ वैशाख ७ , धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/

७५.(लघुकथा) हार

(लघुकथा)
हार

सरण राई

त्यो धनमानेले मलाई जिन्दगीमा यति धेरै दुःख दियो कि मेरो जिन्दगी नै नरक भयो । जेल बस्नु पर्याे, स्वास्नी छोराछोरीहरूसँग छुट्टिनु पर्यो । कुकुरले समेत नपाउने दुःख पाइयो, भनि साध्य छैन । त्यसलाई कुटपिट गर्दै अन्तमा त्यसको ज्यान लिने उद्देश्यका साथ खुकुरी, पेस्तोल र विष बोकेर रातको अन्धकारमा म त्यसको घरभित्र सुटुक्क छिरेको छु ।
‘मलाई चिनिस् ? ए बजिया, धन्माने । म आज तलाई मारेर बदला लिन आएको छु, हा..हा..हा..।’ म डरलाग्दो अट्टहास हाँसो हाँस्दै त्यसको कठालो समात्छु ।
‘अँ..अँ..तँ.. ह् ह..ज्जुर.. काले ..।’
‘अँ, काले होइन तेरो काल , कति दुःख दिइस्, त्यसको बदला लिन आएको..।’
उसको चालढाल र अनुहार नियाल्छु, त्यहाँ कहाँ पहिलाको धनमानको फूर्तीफार्ती र रूपरङ्ग थियो । म जस्ता धेरैलाई अन्याय र अत्याचार गरेर कमाएको बैभवले उसलाई सुख दिएको रहेनछ | भिजेको मुसो जस्तो, प्यारालाइसिस भएर राम्ररी उभिन पनि नसक्ने, दुब्लो अहिले नै मरिहाल्छ कि जस्तो । म सन्तोष मान्छु |
उसको त्यस्तो हालत देखेर मैले खुकुरी, पेस्तोल र विष केही पनि निकाल्न परेन । मैले सोचेको थिएँ — विष कि खुकुरी वा पेस्तोल ? कुनै एक रोज्न लगाएर त्यसैद्वारा मार्ने । उसको त्यस्तो अवस्था देखेर म उसको कठालो छाड्छु ।
ऊ डङ्ग्रङ्ग लड्छ, केही हलचल गर्दैन । छाम्छु ऊ त मरिसकेछ ।
बदला लिनका लागि जीवनभर तड्पे । सबै तयारी पूरा गरेर पनि म हारेँ । अन्तिममा पनि उसैले जित्यो !
🔴
२०७०चैत १२, बुधबार, धरान
🔥☯️🔥

(सरण राई , लक्ष्मी राई , पवित्रा राई र मुलुक्राज राई )मनकामनामा२०७२को महाभूकम्पपछी२०७३ )

७४.(लघुकथा) अन्तिम थाेपा

(लघुकथा)
अन्तिम थाेपा

सरण राई

मृत्यु शय्यामा छ ऊ ।
अजम्बरी साेचेर उसले धनमाथि धन थुपार्याे । सम्पत्तिकाे थुप्राे !
पैसाकाे बल ,छल, कपट,बेइमानी, धाेकाधडी के मात्र गरेन उसले !
पार्टीकाे सर्वाेच्च पद, सरकारकाे सर्वाेच्च पद विदेशीहरूकाे गाेटि भएर प्राप्त गर्याे । राष्ट्रधात, भ्रष्टाचार, अन्याय, अत्याचार के चाहीँ गरेन ? देशद्राेहभन्दा ठूलाे अपराध के हाेला ?
राष्ट्रधाती मेडल जनताले दिए । छलि भ्रष्ट दलाल सबै विशेषण पायाे ।
अन्तमा अन्तिम कालमा आफूले गरेका यी निकृष्ट कामहरूले उसकाे आँखामा प्रायश्चितकाे आँसु जम्न खाेज्याे ।
तर अन्तिम अवस्था ! आँखाबाटआँसु खसाउनु त के... अन्तिम थाेपा आँखामा जम्न समेत सकेन ।
....
दर्दनाक मरण !

🔥
२०७६ चैत १५,शनिबार , धरान
🔥☯️🔥

७३.(लघुकथा) अवस्था

(लघुकथा)
अवस्था

सरण राई

नौ वर्षकै उमेरमा विदेश लगेको छोरालाई लिएर ९वर्षपछि उनीहरू स्वदेश फर्किएका छन् ।
सबै आफन्त इष्टमित्रहरूलाई भेटिरहेका छन् । मलाई पनि भेट्छन् । उनीहरूकै अनुरोधमा केही रमाइला स्थानहरू भ्रमण गर्छाैँ । उनीहरू विदेश फर्किने दिन नजिक आइरहेको हुन्छ ।
म ९ वर्षकै उमेरमा  विदेश गएर ९ वर्षपछि स्वदेश फर्किएको १८ वर्षिय भदैलाई सोध्छु “हाम्रो देश सानैमा छोड्यौ, अहिले आउँदा हाम्रो देश कस्तो लाग्यो ?”
“राम्रो लाग्यो ।”
“उसो भए यतै फर्केर बस्छौ त ?”
“यतै बस्न त सक्दिनँ ।” स्पष्ट जवाफ ।
उसको जवाफ सुनेर  मलाई देशको अवस्था  बुझेझैँ लाग्छ ।


२०७३ फगुन १४, सुमेरु अस्पताल

७२.(लघुकथा) अंशभाग

(लघुकथा)
अंशभाग

सरण राई

  दार्जिलिङको प्रशिद्ध साहित्यकार ८५वर्षिय पति र ८१ वर्षिय पत्नीको प्रेमिल युगल जोडिलाई देख्दा हामी दम्पति पनि त्यो उमेरसम्म बाँच्न पाए हुन्थ्यो भनेर कल्पिएका थियौँ ।
नभन्दै समयक्रममा ६९ वर्षिय म हेमोडायलाइसिस गरिरहनु पर्ने ६४ वर्षिय पत्नीलाई बारम्बार अस्पताल लगेर कुरुवा भई स्याहारीरहेको छु । यस्तो आफ्नो अंशभागमा परेको जीवन भोगाइदेखि असन्तुष्ट  भएको म मेरो छेउको ३० वर्षिय पति हेमोडायलाइसिस गरिरहनु पर्ने २४ वर्षिय पत्नीलाई स्याहारी रहेको देख्छु । यो देखेर  चित्त बुझाउँछु, सोच्छु— “मेरो अंशभागमा परेको जिन्दगी उसकोभन्दा त राम्रो रहेछ ।”
आफ्नो आफ्नो अंशभागमा परेको जिन्दगी... .!

२०७३ फगुन १२, सुमेरु अस्पताल

७१.(लघुकथा) अन्धविश्वासको पहाड

(लघुकथा)
अन्धविश्वासको पहाड

सरण राई

“मोर्निङ्ग वाक ?”
“मोर्निङ्ग वाक ?” सोधेर वाक्कै पार्छन् ।
विदेश घुम्ने औकात छैन । स्वदेशभित्रै घुम्न निस्किएँ । घुम्ने प्रयोजन के ? के काम ? किन ?... लौ फेरि अनगिन्ती प्रश्नहरू !
सुखसित “मोर्निङ्ग वाक ?” गर्न मानिसहरूले किन मन्दिरसम्म छाने ? स्वदेशभित्रै  बेरोकटोक घुमफिर गर्न किन तीर्थयात्री भए ? मलाई प्रष्ट हुन्छ । स्वदेशभित्र धुम्ने हेर्ने पर्यटकिय स्थल धार्मिक स्थान बाहेक अरु रहेनछ ।  जहाँ जानुस धार्मिक स्थान । सजिलो बाटो धार्मिक बाटो !
धार्मिक भक्तजन राजनितीज्ञहरूका प्रिय छन् । अन्धविश्वासको पहाड फोहोरी राजनीतिको बलियो जग ! अन्धविश्वासी सर्वसाधारणको मानसिक स्थिति ‘पुर्पुरोमा नलेखिएकोले पाइएन ।’ राजनैतिक लेखाजोखा नुहुनु फोहोरी राजनीतिका लागि हितकर !
अविकसित मानसिक अवस्था हुँदा राजनीति सर्वसाधारणको पहुच बाहिर हुन्छ । अन्धविश्वासको संसारमा सडेको विचार, अफवाह र भ्रमको खेती राम्रो फस्टाउँछ । सत्ता टिकाउन सजिलो हुन्छ । राजनीतिले अन्धविश्वासको पहाड ठड्याउँछ । अन्धविश्वास र अज्ञानता मौजुद रहदा सर्वसाधारण निरीह हुन्छन् । अन्धविश्वासको पहाड नाघ्न नसक्ने निरीह  सर्वसाधारण हुन्छन् ।
राजनीतिमा पनि निरीह सर्वसाधारण  भजन किर्तन गाएरै, अन्धभक्त ‘अन्धा’ बनेरै जीवन बिताउँछन् !

२०७३ भदौ २२, सुकेधारा

७० .(लघुकथा) मेरो वर्तमान

(लघुकथा)
मेरो वर्तमान

सरण राई

याे महिना परिवारका चार जनाकाे जन्मदिन परेकाे छ मेराे समेत । तर लकडाउन !
पाेहाेर पत्नीकाे देहान्तले जन्मदिन मनाइएन ।
त्याेभन्दा केही वर्ष अगाडि पनि पत्नी बिरामी भएकाेले जन्मदिन मनाइएन ।
त्याेभन्दा अगाडि नेपालमा जन्मदिन मनाउने चलन थिएन र जन्मदिन मनाउने कुरै थिएन ।
म २००४ सालमा जन्मेकाे हुँदा २००४ सालदेखि आजका मितिसम्म म के भइरहेकाे छु ?
राणाशासण, २००७सालकाे क्रान्ति, २०१५सालकाे आम निर्वाचन, २०१७काे संसद विगठन, पञ्चायती व्यवस्था, जनआन्दाेलन,बहुदलीय व्यवस्था, गणतन्त्र आदि मैले भाेगेका परिवर्तनहरू !
यी परिवर्तनहरूमा सबैभन्दा त्रसित अवस्था वर्तमान !
वर्तमान- वर्तमान !
बर्तमान आफु हो , आफ्नो हो र जीवन हो !
बर्तमान- काेराेना काेविद १९ले विश्वभर पुर्याएकाे भयङ्कर असरले दु:खदायक बनेको छ , विश्वभरी दर्दनाक मृत्युहरू ! मानिसहरूकाे मनभित्र उब्जिएकाे डर, भय,निराशा ! अनिश्चितता !
प्रश्न - अब मानिसकाे अवस्था के हाेला ?
जे गत सबैकाे मेराे पनि त्यही !
त्यसो भन्दा पनि मानिसले सृष्टिदेखि नै अनेकाैं समस्याहरूकाे सामना गरेकाे छ । बिफर याे काेराेनाभन्दा डरलाग्दाे थियाे त्यतिबेला । डा. जेनर निस्किए । हैजा,प्लेग महामारी, टि.वी.,एड्स, अनेक जानलेवा राेगहरू ! विनासकारी युध्द युध्द, पहिलाे र दाेस्राे विश्वयुध्दहरू ! अनेक अनेक ! ति सबैलाइ जितेर मान्छे बाँचिरहेकाे छ।
धनि गरिब सबै मानिसहरू र सबै देशहरू काेराेना विरूध्द एक हुनुपर्ने अभिमतलेआशा जगाएकाे छ ।
समुद्र रहे न थाेपाहरू रहने हाे । थाेपाहरूकै जमघट हाे समुद्र । थोपा रहे समुद्र !
तसर्थ म के भइरहेछु ? साेध्ने साेच्ने हाेइन ।
साेध्नु साेच्नु पर्ने रहेछ... म एउटा थाेपा एउटा मानिसले के याेगदान दिन सक्छु मानव जाति बचाउन ? अनुशासनमा बसेर आफु 'काेराेना भाइरस मानव बम' नहुनु वर्तमान पुकार रहेछ ।
अनुशासनमा बसेर म 'भाइरस बम' बन्दिनँ ! आफु पनि बाँच्छु र अरूलाई पनि बचाउँछु ! मानिसको भविष्य मेरो हातमा छ !
... मेरो वर्तमानले मानव भविष्य सुरक्षित गर्न सक्छ !
महत्त्वपूर्ण मेरो वर्तमान !
🔴
२०७६ चैत १६, धरान
🔥☯️🔴

६९ .(लघुकथा) साथ सहकार्य

(लघुकथा)
साथ सहकार्य

सरण राई

यात्रामा अथवा बाँचुन्जेल कसैकाे साथ चाहिँदाे रहेछ ।
यात्रामा अथवा तन्नेरी कालमा तिनीसँग भेट भयाे । सन्तान जन्मिए,परिवार भयाे । सामान्य जीवन गुजारीरहेकाे बेला तिनकाे अकाल मुत्युले म एक्लाे भएँ ।
असह्य चाेट विछाेडकाे ,आलाे घाउ रगत भल्भली बगिरहेझैँ पीडा मनभरी बगेर बाँच्न गाह्राे भइरहेकाे बेला अपिरचिताले पीडाकाे दहबाट पाैडन मदत गरीन् । त्याे अमूल्य साथ थियाे । तर त्याे साथ सदैव सम्भव थिएन र भएन ।
म फेरि एक्लाे भएँ ।
सन्तान छन् नि ?
हाे, त्याे पनि । तिनीहरूले जीवनयापनमा साथ दिइरहेका छन् । भाेकै प्यासै बस्नु परेकाे छैन । देख्ता आनन्दसित बाँचेकाे देखिन्छु ।
मन हाे ! पापी मन बहकिन्छ । आत्मीयता अपनत्व प्रेम माया खाेज्छ । त्याे पाउने उमेर अब कहाँ छ र ?
मनलाई जहिले पनि खुश राखियाे । स्वार्थपूर्ति खातिर मनले नमानेकाे कुनै काम गरिएन । अन्तरमनकाे पुकार अनुसार बाँच्दा कैयाैकाे साथ पाइयाे । कैयाें मनले खाएकाहरूलाई साथ दिइयाे । सहकार्य गरियाे ।
साथ खालखाल्काे हुँदाेरहेछ अवस्था अनुसार । अझै मनले साथ खाेज्छ । खाेज्नु स्वाभाविक हाे । 'देश काल परिथति ' भन्थे म तन्नेरी हुँदा । बाल्यकाल तन्नेरीकाल समय पनि खाेलाजस्तै सलल बगेर जाँदाेरहेछ मान्छेले थाहै नपाई । भेलले हुत्याएर एकान्त कुनामा फाल्दा पाे मान्छे किनारामा फालिएकाे माछाझै छट्पटिदाे रहेछ ।
त्यस्तै मेराे व्यक्तिगत जीवनमाजस्तै समग्र मानव समाजमा पनि संकटकाे अवस्था छ ।
समयअनुसारकाे साथ...एउटा व्यक्तिलाईझैँ समग्र मानवलाई पनि सबैकाे साथ चाहिएकाे छ । सबैकाे सहकार्य जरूरी भएकाे छ ।
(मानिसकाे वर्तमान काेराेनाले यस्तै भएकाे छ । एकजना डुब्दा उमात्र एक्लाे नडुबेर परिवार समुदायलाई समेत डुबाउने भएकैले एकसाथ सामुहिक प्रयत्न आवश्यक भएकाे छ । याे काेराेना संकटबाट बाँचिएछ भने मलाई कस्ताे साथ चाहिने हाे साेच्ने छु , खाेज्ने छु ...।) मनमनमा साेच्छु ।
अहिले मैले मानव जातिलाई जाेगाउनका लागि दिने 'साथ' भनेकाे याे लकडाउन अवधिमा अनुशासित भएर धरभित्र बस्नु हाे ।
अरू..... बाँचेमा साथ त कसै न कसैकाे पाइहालिन्छ नि ...
🔴
२०७६ चैत १८, धरान
🔥☯️🔥

६८.(लघुकथा) नायकविहीन नाटक

(लघुकथा)
नायकविहीन नाटक

सरण राई

(रङ्गमञ्च— पूरा देश
दर्शक— खलनायकहरूद्वारा मञ्चन भइरहेको  नाटक हेर्न विवश सारा जनता)
...   ...
“माननियहरू ! माननियहरू !!”
“के को माननियहरू ?”
“तपाईँहरू माननिय, कसैले स्वेच्छाले मान सम्मान नगर्ने स्वघोषित माननियहरू ! गरिब देशको रकम आफूतिर तान्ने ताननियहरू !”
“गरिब देशको मात्र होइन धनि देशको डलर, पौण्ड, रियाल, युआन, यानजस्ता अन्तरराष्ट्रिय रकमको पनि ताननिय । वैदेसिक सहायता, भूकम्पपिडीत, विकासका अनेकै रकम हजम गर्ने  पचाउने पचाउनिय हौँ ।”
“नियमापत्ति ! नियमापत्ति !”
“नियमापत्ति ! नियमापत्ति !”
सुत्रधार— “लौ सदाझैँ फेरि संसदभित्र वादविाद, भनाभन, तोडफोड, कुटाकुट, कुर्सी हानाहान, हात हालाहाल सुरु... युद्ध मैदान भएको छ संसद हल । संसद हल मात्र नभएर पूरै देश अशान्ति क्षेत्र भएको छ । चक्काजाम, हडताल,  तोडफोड, बन्द ! बन्द, बन्दले देश बन्द ! भ्रष्टाचार र बेथिती ! सकारात्मक सोच र काम कतै छैन । अनिर्णय र अविश्वासको बन्दी देश !”
“ए सुत्रधार, के भन्दैछस् ? राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री छान्ने हामी ! सर्वशक्तिमान हामी ! देश टुक्रा टुक्रा पारेर भागबन्दा गरेर चपाइचपाइ पचाइरहेका हामी... हाम्रो पोल खोल्छस् । बजाइदिऊ !”
सुत्रधार— देख्नुभयो देशवासीहरू...यिनीहरू सब खलनायक हुन्  । नायक बन्न नसक्ने यिनीहरूले देशमा नायक जन्मन दिदैनन् । देश नायकविहीन छ । खलनायकहरूद्वारा मञ्चन भइरहेको नायकविहीन खलनायकी नाटक हेर्न सारा जनतालाई विवश  पार्छन् ।”
"हान्दे , मारी दे यो पाजी सुत्रधारलाई ! यसलाई खतम पारे पछी जनता जगाउने  कोहि हुँदैन | जनता अन्धा छन् |  सधै अन्धा रहन्छन् | सधै हाम्रो हालीमुहाली चलिरहन्छ | हान्दे , मारी दे यो पाजी सुत्रधारलाई !"
( बिद्यमान भ्रष्टाचारी दलहरू सुत्रधारलाई नै समाप्त पार्न चाहन्छन् । सुत्रधारमाथि खनिन्छन् । हल्ला होहल्लाभित्र  सुत्रधारको आवाज हराउन थाल्छ ...|)

प्रिमार्जन— २०७३ चैत ११, गोल्छा अस्पताल

Taslima Nasrin
Taslima Nasrin in 2007
Native name	তসলিমা নাসরিন
Born	25 August 1962 (age 54) Mymensingh, East Pakistan (now Bangladesh)
Occupation	Physician, Poet, novelist, columnist.
Nationality	Swedish
Citizenship	Bangladesh, Sweden
Subject	Humanism,secularism, rationalism, feminism.
Literary movement	Women's rights, Human rights, secular movements
Years active	1973–present
Website
taslimanasrin.com

ै

६७.(लघुकथा) रैती

(लघुकथा)

रैती

सरण राई

आज लकडाउनकाे साताैं दिन यसाे मेसेन्जर हेरेकाे केही साथीहरु अनलाइन रहेछन् ।
ग्रुप च्याट गरेर मन बहलाउन मन लाग्छ । साेध्छु साथीहरूलाई- काेराेनाकाे हाल खबर के छ ?
काेराेना ! काेविद १९, कति काेराेना काेराेनाकाे कुरा गर्नु ?
अहिले जीवन मरणकाे प्रश्न नै, मानव अस्तित्वकै प्रश्न काेराेना भएकाे छ । सबलाई बन्दी बनाएकाे छ ।
बरू काेराेनासँग लड्न के के भईरहेकाे छ ?
सबै काेराेना विरध्द एकजुट भएका छन् । महारानीले पनि तिलहरि बेचेर साे रकम काेराेना विरुध्दकाे काेषमा जम्मा गरेकी छिन् ।
आँ .. जाेक नगर न ।
पाेहाेर महाराजले कविता सुनाउदा कविहरुले उफ्रिउफ्रि ताली बजाएकाे, समालाेचकहरूले ज्यान फालेर प्रशंसा गरेकाे बिर्स्याे ।
हाे त नि । मानिस ,जीवन जाेक बनाईएकाे छ । हाय ! गरिब देश र नागरिक हुन नसकेकाे रैती !
( मेसेन्जरमा थाेरैले ठडाएकाे बुढि अाैंला राख्छन् भने धेरैले हाहाहा र मुख च्यातुन्जेल हाँसेकाे अनुहार-कार्टुन राख्छन्।)

🔴
२०७६ चैत १९, धरान
🔥☯️🔥

Lao She
Born	Shu Qingchun February 3, 1899 Beijing, Qing Dynasty
Died	August 24, 1966 (aged 67) Taiping Lake, Beijing
Pen name	Lao She
Occupation	Novelist, dramatist
Language	Chinese
Ethnicity	Manchu
Alma mater	Beijing Normal University
Notable works	Rickshaw Boy Teahouse
Spouse	Hu Jieqing
Children	4

This is a Chinese name; the family name is Shu.

Lao She
"Lao She" in Chinese characters
Chinese	老舍
[show]Transcriptions
Birth name
Traditional Chinese	舒慶春
Simplified Chinese	舒庆春
[show]Transcriptions

६६. (लघुकथा) भेल

(लघुकथा)
भेल
सरण राई

Parijat
A statue of Parijat near 2.5 Mile Check Post,Siliguri, West Bengal, India
Born	1937 Darjeeling, India
Died	1993 Kathmandu, Nepal
Occupation	Writer
Nationality	Nepalese [1]
Genre	Novels, Poetry, Short Stories

६५ .(लघुकथा) मनोरञ्जन

.(लघुकथा)
मनोरञ्जन

सरण राई

सर्वसाधारणहरूको कष्टप्रद पीडामय जीवनमा आनन्ददायी कुनै कुरो भएन । राजनीति लथालिङ्ग, देशको अवस्था भताभुङ्ग, सानाजिक परिवेश भयावह, आर्थिक उन्नति शून्य । मन थाम्न नसक्दा मन बहलाहउन म भक्तजनहरूको लहरमा मिसिन्छु ।
देख्छु कुनै भक्तको अनुहारमा प्रसन्नता छैन । सबै दुःिख देखिन्छन् । सायद उनीहरू समाज, देश र आफन्तहरूबाट पाउँन नसकेको कुरा भगवानसँग माग्न आएका होलान् । भगवानले दिए पनि नदिए पनि ‘माग्ने भक्तको अधिकार हो’ सम्झिरहेका होलान् ।
भक्तजनहरूको लहरमा ठेलिदै पेलिदै म भगवानको मुर्तीछेउ पुग्न लागेको बेला दुई जना युवतीहरू गाउदै कराउदै नाच्दै मुर्ती अगाडि लम्पसार परेर अनेक हाउभाउ देखाउन थाल्छन् । घरि रोएकोजस्तो, घरि हाँसेकोजस्तो,  अनेकौ  हास्यास्पद, आकर्षक र भयङ्कर मुद्राहरू । म उत्सुक हुन्छु— यिनीहरू को र के हुन् ? के गरिरहेका छन् र के चाहन्छन् ?
‘उनीहरूको आङ्मा देबी चढेको रे । देबी चढेर मनोविकार फाल्ने र मनोरञ्जन दिने अनेकौ मुद्रामा हाउभाउ गरिरहेका छन् रे ।’ उनीहरूलाई पछ्याउने ठूलै हुल हुन्छ । सबै भक्तजन  उनीहरूको क्रियाकलाप हेर्दै मनोरञ्जन  लिइरहेका छन् । म पनि  आनन्दित भइरहेको छु ।

२०७३ भदौ २२, सुकेधारा

६४ .(लघुकथा) दुर्घटना

.(लघुकथा)
दुर्घटना
सरण राई

व्यस्त सडकमा गाडीहरुको घुइँचो, बाटो काट्न असाध्य डर लाग्छ | बाटो काट्नका लागि सडकमा ध्यान केन्द्रित गरिरहेको छु |
एक जोडी युवा कानमा मोबाइलको एयारफोन राखेर बाटो काटिरहेका छन् | अकस्मात जोडले हुइकिदै आएको एउटा गाडीले हानेर दुवैजनालाई लड़ाउँछ |
म सोच्छु -बिचरी युवती तरुनी हुँदै दुवै खुट्टा भाँचिएर अपाहिज जिन्दगी बाँच्न विवस भई | अरुहरुसँगै दुर्घटना स्थल पुग्छु | पहिलो नजर युवतीमाथि नै पुग्छ | युवती मरिसकेकी हुन्छे | "ठिकै भो ,अपाहिज जिन्दगी भन्दा मरेकै बेश !"
अब मेरो नजर युवकमाथि पर्छ | अन्तिम अवस्थामा प्वाकप्वाक गरिरहेको हुन्छ | बिचरा बाँच्योभने प्रेमिकाको मृत्युको अकल्पनीय शोक सहन विवश हुनेछ | मान्छेको घुइँचो बढिरहेको हुन्छ | हेर्दाहेर्दै युवकको पनि मृत्यु हुन्छ | "ठिकै भो प्रेमिकाको मृत्युको पीडा सहनु परेन | मरेकै बेश !"
दुवैको एउटै चिहान | दुवैको दु:खै सकियो | आश्चर्य !,दुई ज्यानको निधन भएकोमा मन ढुक्क हुन्छ |
पुलिसको गाडी साइरन बजाउँदै आउँछ | यो मन के भएको होला ? यो मन दुई ज्यानको निधनमा दु:ख मनाउसम्म गर्न नसक्ने सम्वेदनाहीन दुर्घटनाग्रस्त अपाहिज भैसकेछ !

२०७३ फागुन ८ , धरान

https://chhinaamakhu.blogspot.com/

Panyembrama is a secular Balinese dance form designed by I Wayan Berata and first performed in 1971. It includes movements from several sacral Balinese dances, including legong, condong, and pendet, and was intended to replace them for performance in front of tourists.

In this dance, performers come onstage carrying a metal dish with incense and flowers in it. They kneel, as if praying, before making welcoming movements to the guests. At the end of the performance, the dancers move in circles, throwing flowers at each other and the audience.

Photograph: Chris Woodrich

६३ .(लघुकथा) साक्षी

.(लघुकथा)
साक्षी

सरण राई

धेरै समय उनको बारेमा केही सुनिएको थिएन ।
अचानक हामीलाई प्राथमिक पाठशालामा केटाकेटी हुँदा पढाउने सरसित भेट हुन्छ । भलाकुसारीपछि कुराकानीको क्रममा उनी भन्छन् “यो बाटोमा सधैं हिँडिरहने मेरो पुराना बिद्यार्थी मुनबाला बस्ने त्यो .. के नाम ?’’ म मुनबाला बस्ने यो बाटोमा सधैं हिँडिरहनेहरू सम्झन थाल्छु । सम्झेर भन्छु “काजीराम ।’’
“हो उनै काजीराम । धेरै दिन नदेख्दा सुन्दरमानलाई सोधेँ । थाहा हुन्छ ऊ त बितेको धेरै महिना भइसकेको रहेछ ।”
मलाई पनि उनी बितेको थाहा थिएन । ऊ मेरो बाल्यकालको मिल्ने साथी थियो । उसले मलाई याङटाङ खोलाको दहमा पोडी खेल्दा अग्लो ढुङ्गोबाट हाम फाल्न लगाएको थियो । हाम नफाल्दा डरपोक भइन्छ भनेर डराईडराई फाल हानेको थिएँ । गहिरो दहभित्र डुबेको डुबेकै, गहिरो झन् गहिरोभित्र डुबेको डुबेकै । भुँइ कहिले भेट्ने होला ? हातखुट्टा चलाएपछि दहमाथि उत्रेको सम्झना भर्खर हिजोको जस्तो लाग्छ । बिचरा काजीराम रहेनन् ।
अब म पनि कति दिन रहुलाँ ? उनी नरहेको साक्षी ति हाम्रा बाल्यकालका शिक्षक  भए । अहिले बाँचिरहेका हामी नरहेको साक्षी को होलान् ? आखिर आज रहेका सबै नै केही दिन पछि रहदैनन्...
म याङटाङको दहभित्रझैँ जीवनको क्षणभङ्घुरताको गहिराइभित्र डुब्न थालेको हुन्छु, डुबेको डुबेकै हुन्छु ।


२०७३ मंसीर २७, नखिपोट





Pearl Buck in 1932, about the timeThe Good Earth was published.
Photo: Arnold Genthe

Pearl S. Buck
Pearl Buck, ca. 1972.
Born	Pearl Sydenstricker June 26, 1892 Hillsboro, West Virginia, U.S.
Died	March 6, 1973 (aged 80) Danby, Vermont, U.S.
Occupation	Writer, Teacher
Nationality	American
Subject	English
Notable awards	Pulitzer Prize 1932 Nobel Prize in Literature 1938
Spouse	John Lossing Buck (1917–1935) Richard J. Walsh (1935–1960) until his death
Signature

६२.(लघुकथा) लाठीचार्ज

( लघुकथा)
लाठीचार्ज

सरण राई

लाठि चार्ज नभएकाे र नहुने देश, समय र व्यवस्था देखिएन ।
भ्रष्टाचारकाे सजाय भाेगेर जेलबाट छुटेका र तथाकथित समर्थकहरूद्वारा ११४ किलाेकाे माला लगाइदिएका मान्छेलाई ३० लाख अनुदान सरकारले दियाे।
अन्टसन्ट भविष्यवाणी गर्ने बालकलाई एक कराेड अनुदान दियाे ।
ब्रेस्ट क्यान्सर भएकि महिलाले एक कराेड मागेकाेमा पचास लाख अनुदान दियाे । अरू पनि त्यस्तै त्यस्तैहरू धेरैलाई धेरै धेरै सरकारी अनुदान दिइयाे ।
सरकारले यस्तै अनुदान दिईरहेकाे थाहा पाएर आफैले मत दिएर जिताएकाे सरकारसँग भाेकमरिले मरिरहेका सुकुम्वासी गरिबहरूले निशुल्क खाद्यान्नकाे माग राखे । तिनीहरू निकै आशावादि थिए । तर सरकारले वास्ता गरेन । मरता क्या न करता । माग पूरा गराउन जुलुस निकाले ।
सुकुम्वासी गरिबहरूले सरकारसित निहुँ खाेज्ने ?
जुलुसमा अन्धाधुन्ध लाठिचार्ज भयाे, घरपकड जेल सजाय भयाे ।अझ‌ कति त जेलमै छन् ।
सत्तासीन दलका कार्यकर्ताले सरकारले गरेकाे लाठीचार्ज र घरपकडकाे स्वागत गरि जुलुस निकाले ।
जुलुस निकाल्ने नेताले ठूलै रकमकाे सरकारी अनुदान पाउने भएका छन् रे ।
पशुपति घाटकाे बिध्धुत शव गृहमा पैसा नभएर लास जलाउन नसकेकाे वा नसक्ने गरिबलाई किन अनुदान दिने ?
काेराेनाले सीमानामा राेकिएर भाेकभाेकै भएकाहरूलाई किन अनुदान दिने ?
तिनीहरूलाई अनुदान दिँदा सत्तासीनलाई के कति कमिसन फायदा हुन्छ ?
भाेट घट्ला ! भाेट त अकुत कुम्ल्याएकाे भ्रष्टाचारकाे पैसाले किनी हालिन्छ ।
अनि सिध्दान्तकाे कुरा ?
सिध्दान्त ? हा हा हा ...उहिलेकाे कुरा ... खुइले ... !
काेराेना समाधान लाठीचार्जले गर्ने ... देशै बेच्न तयार राष्ट्रघातीहरूका लागि कमाउने सुनाैला अवसर ! माैकामा चाैका हान्ने !
त्यसका लागि अचुक अस्र लाठीचार्ज ! हरेक समस्याकाे अचुक अस्र लाठीचार्ज !
🔴

२०७६ चैत २० , धरान
🔥☯️🔥

https://chhinaamakhu.blogspot.com/

६१.(लघुकथा) आत्मियता

६०. (लघुकथा ) सन्देश

(लघुकथा)
सन्देश

सरण राई

भुँइ युवा थिएँ । सर्वाेच्च पुग्ने कसरी?
व्यक्ति हत्याकाे राजनीति पनि थियाे । समयकाे आवश्यकता थियाे कि ! लागियाे मनकाे आक्राेस असन्ताेष बाेकेर । कैयाैं मारिए, मरे । म भने जेल परेँ ।मलाई थुन्ने व्यवस्था ढल्छ ।
जेलमुक्त हुँदा पढ्ने लेख्ने सिक्ने उमेर बितिसकेकाे हुन्छ ।
मभित्र भएकाे गरिबी अयाेग्यताहिनताकाे बावजुद सर्वाेच्च मात्र देख्न थाल्छु ।
अनुकुल समय ! चुनाव जित्छु ।
महत्वाकाङ्क्षा सवाेच्च हुने-पुग्ने । म भन्दा अगाडिकाे सर्वाेच्चमा पुगेकाेले के के गरे ? मैले पनि अनुसरण गरेँ । एउटा गुन्डा झुन्ड, नक्कली आदर्श सिध्दान्तकाे कुरा सब सब गरेँ । अभाव थियाे पैसाकाे ।
पैसा आयाे अज्ञात स्राेतहरूबाट । पैसाकाे छेलाेखेलाे ! पैसाकाे खाेलाले म डान नेता भइसकेछु । युवा कालमा गरिबीकाे दुख भाेग्दा समान न्यायपूर्ण व्यवस्थाकाे सपना हरेक युवाहरूले झैँ मैले पनि देखेकाे थिएँ । डान नेता ! सबतिर सफलता ...सर्वाेच्च पुगेँ , सर्वाेच्च भएँ । देशकाे लागि केहि गर्न चाहे पनि केही गर्न नसक्ने म, मलाई त विदेशीले गुलाम बनाएर सर्वाेच्च बनाएका रहेछन् । म उनीहरूकै बाेली बाेल्छु, उनीहरुले भुक्न लगाए भुक्छु । आफ्नै देशवासीहरूलाई टाेक्छु ।
म हिराे, सुपरहिराे ! सर्वशक्तिशाली मलाई बनाईएकाे रहेछ देश बेच्न सक्ने ।
पाल्तु म ! देशकाे नक्सा काटेर छिमेकीले आफ्नाे नक्सामा मिसायाे । भुक्नै सकिनँ। बाेल्नै सकिनँ । संसदमै देश बेच्ने प्रस्ताव पास गर्न नसक्ने मेराे अवस्था ...
मुला काेराेना काेविद १९, पहिला जस्तै विदेश गएर उपचार गराउने इच्छा पुगेन । धन्न, पहिलाकाले बनाएकाे अस्पताल मलाई काम लाग्याे ।
देशवासीहरूका लागि कुनै अस्पताल बनाईनँ । असल शिक्षा संस्कार र असल राजनीतिकाे थालनी गरीनँ । गरेकाे भए याे संकटमा सबैलाई काम लाग्थ्याे । म आफैलाई पनि काम लाग्थ्याे ।
धेरै पल्ट अन्तरपुकार मरेर मारेर धेरै पल्ट मरेकाे काेही छ ? भनेर खाेज्ने हाे भने ...
राष्ट्रघात गरेर म मरेँ, सिध्दान्तच्युत भएर म मरे, भ्रष्टाचारी भएर म मरेँ ... कति पटक मरेँ, मरेर सर्वाेच्च बनाईएकाे रहेछु ।
मरेर जति माथि सर्वाेच्च पुगे पनि मेरा काेही रहेनछन् । उनीहरूलाई मुलुक दिलाउन नसकेपछि उनीहरूका लागि पनि म बेकार भएछु । लाशकाे मित्र काे हुन्छ र ? सिनु भई गनाईरहेकाे म ... सर्वाेच्चमा सिनु !
सिनुलाई काेराेना नलागाेस भनेर पिपीइ, चस्मा पन्जा सेनिटाइजर सब सब दिलाएकाे छु । तर मलाई शंका लाग्छ मेरा भराैटेहरूले कमिसनका लागि ल्याएका यी बस्तुहरू पनि नक्कली हुन् कि !
सब सर्वसाधारण मरेभने जति नै माथि सर्वाेच्चमा रहे पनि सिनु म पनि तुरिने सकिने छु । याे दिव्य सन्देश काेराेना काेविद १९ ले सम्प्रेसन गरिरहेछ ।
भुँइमान्छेभन्दा माथि जतिसुकै सर्वाेच्चमा पुगे पनि भुँइमान्छे सर्वसाधारण आममान्छेसँगै मान्छेकाे अस्तित्व जीवन मरण गाँसिएकाे हुन्छ ।
अहिले म थाहा पाइरहेकाे छु ... भुँइमान्छे सर्वसाधारण आममान्छेभन्दा माथि कुनै सुरक्षित उचाइ हुँदैन छैन। भुँइमान्छे सर्वसाधारण आममान्छेकाे लागि जाे बाँच्छ उसले पटक पटक मर्नु पर्दैन ।
🔴
२०७६ वैशाख ४, धरान
🔥☯️🔥

५९.(लघुकथा ) स्वाङ

(लघुकथा )
स्वाङ
सरण राई

सम्भ्रान्त हुने खानेको समाजले उसलाई र उसको योगदानलाई कदर गर्ने कुरै भएन |
ऊ आफ्नो समाजको लागि काम गर्छु भन्ने सोच्थ्यो | उसले आफु रहेको समाज हेर्यो | सम्भ्रान्त हुने खानेको समाजभन्दा फरक लुलो , लङ्ड़ो , लाटो, लठेब्रो, गठेरो अशिक्षितहरुको पछाडी पारिएको समाज उसको रहेछ |
त्यो समाजले कसैको कदर गर्न जानेकै थिएन | कदर , सम्मान-अभिनन्दनको तृष्णा मेटाउन उसले एकजना अर्ध गठेरोलाई उसको सम्मान कार्यक्रम गर्न लगायो |
लुलो , लङ्ड़ो , लाटो, लठेब्रो, गठेरो अशिक्षितहरु भेला भए | कार्यक्रम अराजक हुने नै भयो | अपाङ्गहरु आफ्नै धुन र सुरमा छन् | फूलमाला पहिराउन आउदै गरेको लङ्गड़ो लडेर घाइते भयो | लठेब्रोले त्यो माला आफुले लगाएर 'ह्या..ह्या..' गर्यो | लाटोले हिहिही हाँसेर थर्कायो | अरु लुलो , लङ्ड़ो , लाटो, लठेब्रो, गठेरो अशिक्षितहरु कोहि हिड्दै,उठ्दै,कराउदै छन् | कोहि हाँस्दै छन् | गठेरो समाज !
के को कार्यक्रम हुनु ? सम्मान थाप्न बसेको उसलाई एउटा लठेब्रो आएर थुकिदिन्छ | ऊ जङ्गिएर अर्ध गठेरोलाई हेर्छ | अर्ध गठेरो 'उउउ' गरिरहेको हुन्छ |
सम्मान खोज्ने ऊ आफ्नो समाज देखेर सोच्छ -- 'उसले त्यो समाजको लागि काम गर्ने हो , सम्मान खोज्ने होइन | सम्मान त सम्भ्रान्त हुने खानेको समाजले देखाउने स्वाङ मात्र हो |'
२०७३ माघ ८ , धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/

५८.(लघुकथा) प्राप्ति

(लघुकथा)
प्राप्ति

सरण राई

ऊ एक्लो ४७ वर्षीय, एम. ए. को परीक्षा दिई रहेको रहेछ | भेट हुँदा सोध्छुँ -- " पढाईमा किन ढिलो हुनुभयो ?"
"पढाई वा राम्रो काममा कहिल्यै ढिलो हुँदैन भन्छन् |"
मुख भरी जवाफ पाएर विषयान्तर गर्न सोध्छुँ -- "किन विवाह गर्नु भएन ?"
"कतिपय कुराहरू गरौँ भन्दा भन्दै समयले साथ नदिँदा अधुरो हुँदा रहेछन् |"
"एक्लो जीवन खल्लो लाग्दैन ?" व्यक्तिगत जीवनमा हस्तक्षेप जस्तो हुने प्रश्न लाजै पचेर सोध्छुँ |
उनी रिसाउलान् भन्ने सोचेको, अट्टहास हाँसो हाँस्दै भन्छन्-- " यसको पनि मसँग 'रेडिमेड जवाफ' छ | सबैलाई दिएकै जवाफ ...सबैले विवाह गर्नै पर्छ र ? विहे गरेर सन्तान पाउनु मात्रै उपलब्धी वा प्राप्ति हो र ?! आफ्नै प्रकारको जीवन गुजार्न पाउनु मानिसको नैसर्गिक अधिकार हो कि होइन ? एकल पुरुष जीवनमा प्राप्ति हुन सक्छ कि सक्दैन ? .... प्रश्नै प्रश्नहरु बोकेर अगाडी बढ्ने कोसिस ठीक हो वा होइन ?"

 २०७३ माघ ६ , धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/

/
 सरण राई   लक्ष्मी राई                                          \

५७.(लघुकथा ) अव्यक्त क्रन्दन

(लघुकथा )
अव्यक्त क्रन्दन

सरण राई

स्वास्नीले छाडेको मेरो छोरा र नाति मसँग बिदा भएर गैरहेका छन् | छोरा एकापट्टिको काँधमा झोला र अर्को पट्टिको काँधमा नाति बोकेर हिंडिरहेको छ | सानो नानी छोडेर पोइल हिडेकी बुहारीलाई आधुनिक 'माधवी' सम्झेर नाति पाई दिएकोमा म मनमनै धन्यवाद नै दिन्छु |
"खोई , मेरी आमा ?" नातिको सोधाईको उत्तर "पैसा कमाउन गएकी छे " भनेर दिन्छौँ | उसको आमाले जाने बेला "पैसा खोज्न जान्छु " भनेर गएकीले पनि ऊ पत्याउछ |
" आमा कहिले आउछिन् ?" त्यो प्रश्नको पनि तयारी जवाफ दिन्छौँ "पैसा कमाएर |"
तर उसको आमा फर्केर आउदिन भनेर हामीलाई थाहा छ | बिचरा ऊ ! आमाको माया, ,ममता र प्यारो काख सम्झेर अव्यक्त क्रन्दन गरिरहेको छ | अव्यक्त क्रन्दन ...

२०७३ माघ ३ धरान

http://chhinaamakhu.blogspot.com/

५६.(लघुकथा ) शिष्टता

(लघुकथा )
शिष्टता

सरण राई

कहिल्यै तिनी रिसाएको देखिएन | सधै उज्यालो मुखले आफन्त र पाहुनाहरुको स्वागत सत्कार गर्थिन् | तिनको शिष्टताबाट सबै प्रभावित थिए |
संयोग नै भनौ तिनको परिवारसँग यात्रा गर्ने मौका मिल्यो | यात्राको खर्च आफै बेहोर्ने सहमति अनुसार जसले खर्च गरे पनि बेलुका हिसाब हुन्थ्यो |
एक बेलुकी मैले हिसाब गर्दा गल्ति गरेछु र तिनले दिनु नपर्ने पैसा मागेछु |
आम्मै तिनको रिसको पारो यति धेरै चड्यो कि चिच्याएर भनिन् " बेइमान !"
फेरी हिसाब गरेँ , गल्ति भएको रहेछ | माफी मागेँ तर तिनको रिस मत्थर भएन |
तिनको शिष्टता , नम्र स्वाभाव ?! म अलमल्ल पर्छु |

२०७३ माघ ३ धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/

५५.(लघुकथा ) निम्छरा

(लघुकथा )
निम्छरा

सरण राई

"ले मेरो ब्याग ? ल्याउछस् कि पिटाई खान्छस् ?"
बोजु हकारी रहन्थिन् आफ्नो सानी नातिनीलाई | बिना प्रतिवाद सानी चुपचाप सुनिरहन्थिन् | आँखा भने रसाउँन खोजे झैं हुन्थ्यो | तर आँसु आँखामै सुकाउथिन् |
"ले मेरो ब्याग ? ल्याउछस् कि पिटाई खान्छस् ?" बोजु सधैं हकारी रहन्थिन्  |ब्याग सानीले नै चोरीं भन्ने सम्झेर कुट्न खोज्थिन् | कुटिन् पनि तर ब्याग भेटिएन |
केहि समयपछि ब्याग बाकसमा भेटिन्छ | निर्दोष नातिनी ! बोजुको आँखा रसाउँछ |

२०७३ माघ ३ ,धरान
https://chhinaamakhu.blogspot.com/

५४.(लघुकथा) राेपेकाे फल

(लघुकथा)
राेपेकाे फल

सरण राई

उसकाे हातमा शक्ति थियाे । उसले चाहेकाे जे पनि गर्न सक्थ्याे ।
पिडितहरू न्याय माग्न आए । हाँसेर झुठाे आश्वासन दियाे । कालाबाजारीया तस्कर अन्याय अत्यााचारकाे संरक्षण गरेर अकुत कमिसन खायाे । मुलुककाे ढिकुटिमा मनपरि गर्याे । कानुन र संबिधानकाे खिल्ली उडायाे । कुर्सीमा बसेकाेले हाय हाय भइरहेकाे थियाे । झिँगा पालेर अरिङ्रगालकाे गफ दिईरहेकाे थियाे ।
लाेकहितकाे एउटै काम नगरेर पत्तुर भयाे ।
अति भाे । कुर्सीबाट उसकै मतियारहरूले खसाले । उसकै विश्वासी मतियारहरूले कुर्सीबाट झारेपछि अन्याय अत्याचार भ्रष्टाचारकाे अनेकाैं मुद्दा लगाए ।
उसैले नियुक्त गरेकाे न्यायधिसहरू ! मुद्दा फासफुस गर्न फाेन गर्छ । फाेन उठाउदैन त । ऊ मतियारहरूलाई बाेलाउछ । के आउँथे । उसलाई फसाएर उनीहरू उम्कि सकेका थिए ।
'धेर नभुक्' भन्दै उसैले जन्माएकाे गुन्डाहरूले उसलाई कुटपिट गर्छ अनि उसका केही धन पनि लुटपाट गरेर लैजान्छन् । 'अन्याय भयाे' भनेर सहारा खाेज्छ । ओरालाे लागेकाेलाई कसले साथ दिन्छ ? फेरि उसले तअन्यायलाई सिरानी बनाएर न्याय र सत्य मारेकाे थियाे । कतै जनताले साथ दिन्छन् कि ! जनतालाइ हारगुहार गर्छ । जनता गलल हाँस्छन्।
अन्यायकाे पीडा कस्ताे हुन्छ ?
जेल पुगेपछि उसलाई महसुस हुन्छ .। आफैले राेपेकाे फल !
🔴
२०७७वैशाख ४, धरान
🔥☯️🔥

https://chhinaamakhu.blogspot.com/
 

५३.(लघुकथा)भेन्टिलेटर

(लघुकथा)
भेन्टिलेटर

सरण राई

'म राेगी पनि छु । काेराेनाले भेट्याे भने ...'
'आ ~ नेतामन्त्री ज्यु पनि ... तपाईंसित डाक्टरहरूसँग नभएकाे पिपीइ, चस्मा,पञ्चा छ ।'
'ती नक्कली हुन सक्छन् ।'
'अहिले नै महामारीकाे रूपमा आईसकेकाे छैन ।'
'मलाई पाे थाहा छ...'

नभन्दै उनी बिरामी हुन्छन् । भेन्टिलेटरमा राख्नु पर्ला कि ...
भेन्टिलेटर नहुनाले उनकाे मृत्पु हुन सक्छ । थाेरै भएकाे भेन्टिलेटर उनीभन्दा शक्तिशाली नेतामन्त्रीहरूले ओगटि सकेका रहेछन् ।

कमिसन नआउने हुँदा भेन्टिलेटर थप्नेमा कुनै नेतामन्त्रीकाे ध्यान गएकाे थिएन ।

बिचरा कमिसनले बनेका नव धनपति नेतामन्त्री ! भेन्टिलेटर नभएकाे थाहा पाएर काेराेना काेविड १९ ले भन्दा अगाडि हृदयाघातकाे सिकार हुन्छन्।

बेलैमा प्रसस्त भेन्टिलेटर भएकाे अस्पताल बनाउनेतिर ध्यान दिएकाे भए सायद अरू सर्वसाधारणसँगै उनी पनि बाँचिरहेका हुन्थे कि !
🔴
२०७७ बैशाख ५, धरान
🔥☯️🔥

५२ .(लघुकथा ) ठुलो भिखारी

(लघुकथा)

ठुलो भिखारी 

सरण राई

भिखारी सिकिस्त बिरामिजस्तो देखिन्छ | अहिले नै मरिहाल्ला जस्तो |

मानिसहरुको मनमा त्यसलाई देखेर अग्घोर माया दया पलाउछ र त्यसको अगाडी रहेको भिखारी टोकरीमा धेरै रुपिया नगद भिख दिन्छन् | एउटा धनि मानिसले त्यहाँ नोटको गड्डी नै राख्छ |

त्यो हजार हजारको गड्डी देख्दा सर्वसाधारण बटुवाहरुलाई पनि लोभ लाग्छ , तर धर्म , नैतिकता र इज्जतको ड़रले त्यो गड्डी हेरेर थुक मात्र निलेर जान्छन् |

त्यस्तैमा झोला भिरेको एउटा मानिसले कतै नहेरी त्यो नोटको गड्डी टिपेर झोलामा राख्छ र मानिसहरुको वास्तै नगरी फटाफट हिड्छ | तर भिखारी मध्येकै एउटा भिखारीले कुद्दै गएर त्यस मानिसलाई कठालोमा समात्छ तर त्यो मानिसको डरलाग्दा गुण्डाहरु देखेर   तुरुन्तै छाडी दिन्छ | 

त्यतिबेला त्यो भिखारीले भनेको कुरा सबै भिखारीहरूले सुन्छन र जोडले सबै हाँस्छन् - " अहो त्यो  त नेता पो रहेछ ,हामीभन्दा पनि ठुलो भिखारी जो जसरी पनि आफ्नो झोला मात्र भर्न जान्दछ !"

२०७०-७-२४ ,धरान
 

मेरो प्राथमिक पाठशालाका शिक्षक श्री डम्बरबहादुर तामाङ (८० वर्ष )

५१.(लघुकथा ) क्षण क्षणकाे जीवन

(लघुकथा)
क्षण क्षणकाे जीवन

सरण राई

लकडाउनकाे तीसाै दिन !
आजसम्म बाँचिएकाे छ !
बाँच्नु सबैभन्दा ठूलाे कुरा रहेछ । आजसम्म त काेराेना काेविद१९ले स्पेन, इटाली र इरानमा जस्ताे महामारी भएकाे छैन । महामारी भयाेभने खुट्टा तन्काउनु बाहेक अरू उपाय छैन । अमेरीका बेलायतजस्ताे देशमा त भयावह स्थिति छ भने ....
मन अत्तालिनु । मन अडेसा लाउने ठाउँ छैन । दिन त काट्नै पर्छ ।
नातिनीसँग काेठा सफा गरियाे शुक्रबार । अनावश्यक कागजपत्र , धुलाेमुलाे र लत्ताकपडाकाे उरूङले बाेरा भरियाे ।जेहाेस् ...दिन पनि काटियाे । काेठा पनि सफा भयाे । मन फुरुङ्ग !
आज आइतबार ! साबुन पानीले मिचीमिची हात धुँदा पाे अाैँठीकाे सम्झना भयाे ।
"काेराेना भाइरस अाैँठीभित्र रहन सक्ने हुन्छ" भन्ने डाक्टरकाे अन्तरवार्ता सुनेपछि स्व. पत्नीले राशि अनुसारकाे पत्थर राखेर बनाई दिएकी एउटा सुनकाे र अर्काे चाँदिकाे अाैँठी फुकालेर कागजमा पाेकाे पारेर राखेकाे थिएँ ।
सफा काेठामा कागजमा पाेकाे पारेकाे अाैँठी खाेज्छु । भेटिदैन त ।
शनिबारै फाेहाेरकाे बाेरा नगरपालिकाकाे फाेहाेर मैला उठाउने गाडिले उठाई लगिसकेकाे थियाे ।
पक्का फाेहाेरकै डङ्गुरमा गयाे । नातिनीलाई पनि भन्छु ।तिनी पनि अरकच्च हुन्छिन् ।
धन्दा नमानाैँ! काेराेनाले नै अाैँठी लग्याे । अथवा काेमा (बाेजु) ले नै लगिन् सम्झन्छु । जेहाेस्, ज्यान बाँच्याे भने...
आ ... बाँचियाे भने अर्काे बनाउला तर पत्नीकाे चिनाेकाे रूपमा सधैं लगाईरहेकाे अाैँठी । बिस्मात लाग्छ, दु: ख लाग्छ ।
फेरि खाेज्छु सबैतिर । एकल बुढेसकाल ! दिमाग के भएकाे छ ? सम्झना शक्ति कम भईरहेकाे छ ।
दराजकाे कुनामा कागजमा पाेकाे पारेकाे अाैँठी भेट्छु । नातिनीलाई पनि कराएर सुनाउछु । एकै क्षण अघिकाे दु:ख सुखमा परिणत हुन्छ । खुसी हुन्छु मानाैं मैले स्वर्ग पाएकाे छु ।
निस्पट्ट अँध्याराे चम्किलो उज्यालाेमा परिणत हुन्छ । अानन्द साना मसिना प्राप्तिमा निर्भर रहेछ ।
क्षण क्षण सुख-दु:ख हाँसाे-रुवाइ पीडा-अानन्दले भरिएका हुँदा रहेछन् । ती क्षण क्षणहरूका जाेड नै जीवन ...
याे लकडाउन, काेराेना क्षण पनि बितेर जाने छ । अर्काे शुखकाे क्षण र उन्मुक्त हाँसाे जीवनमा आउने छ !

🔴
(लकडाउन) ३०७७ वैशाख ८, धरान
🔥☯️🔥